ارزیابی زایش نفت، بازسازي تاریخچه تدفین و بلوغ حرارتی با استفاده از داده هاي پیرولیز راك ایول و مدل آرنیوس در یکی از چاههای میدان نفتی پارسی
محورهای موضوعی : ژئوشیمیابوذر بازوندی 1 , بیژن ملکی 2 * , سعیده سنماری 3 , پرویز آرمانی 4
1 - دانشگاه بین المللی امام خمینی(ه)
2 - دانشگاه بین المللی امام خمینی(ه)
3 - دانشگاه بین المللی امام خمینی(ه)
4 - دانشگاه بین المللی امام خمینی(ه)
کلید واژه: ارزیابی سینتیکی سنگ منشاء مدل آرنیوس تاریخچه تدفین میدان نفتی پارسی,
چکیده مقاله :
بررسی سنگ‌های منشا احتمالی در میدان های نفتی اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق، علاوه بر ارزیابي پتانسیل هیدروکربني، از مدل سینتیکی آرنیوس، برای ارزیابی دقیق تر وضعیت بلوغ سنگ منشاء و همچنین درصد زایش نفت در میدان نفتی پارسی استفاده شد. در مدل آرنیوس، دمای آهنگ تجزیه کروژن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این تحقیق برخی از سنگ های منشاء که آزمایش پیرولیز حرارتی بر روی آن‌ها صورت گرفته است از جنبه سینتیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نسبت تبدیل سنگ منشاء (TR) تعیین گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از بازسازی تاریخچه تدفین و مدل‌سازی حرارتی، مشخص شد که سازندهای کژدمی و پابده در چاه موردنظروارد پنجره نفتی گردیده در حالیکه سازند گورپی بعلت مواد آلی ناچیز وارد پنجره نفت زایی نشده است (TR =0). بنابراین از ميان سازندهاي کژدمی، گورپی و پابده در ميدان نفتی پارسی، سازند کژدمی به عنوان اصلی ترين و موثرترين سنگ منشأ اين ميدان نفتی معرفی می شود که دارای TR =100و TTI بالایی میباشد.
Investigating potential source rocks in oilfields is important. In this study, in addition to evaluating the hydrocarbon potential, the Arrhenius kinetic model was used to more accurately assess the source rock maturity status as well as the percentage of oil generation in the Parsi oilfield. In the Arrhenius model, the rate of kerogen decomposition is very important. In this research, some source rocks that have been tested by thermal pyrolysis were kinetically analyzed and the source rock conversion ratio (TR) was determined. Based on the results of burial history and thermal modeling, it was found that Kazhdumi and Pabdeh formations were in the oil window well while Gurpi formation did not enter the oil window due to poor organic matter content (TR = 0). Therefore, among the Kazhdomi, Gurpi and Pabdeh formations in the Parsi oilfield, Kazhdumi formation is considered as the main and most effective source rock of this oilfield with high TTI and TR = 100.
[1] اشکان، س.ع.م.، 1383، اصول مطالعات ژئوشیمیایی سنگ¬های منشاء هیدروکربوری و نفت ها با نگرش ویژه به حوضه رسوبی زاگرس، مدیریت اکتشاف، اداره مطالعات و تحقیقات ژئوشیمی، صفحه355.
[2] کسایی، ن.م.، افتخاری، ن.، 1386، تعیین پارامترهای سینتیکی مواد آلی در سنگ های مادر با استفاده از دستگاه راک-اول، مجله مهندسی معدن و متالوژی، سال 18، شماره 67، صفحه 26-19.
[3] علیزاده، ب.، صراف دخت، ه.، 1390، ارزیابی ژئوشیمیایی سازندهای سنگ منشا در میدان نفتی کیلورکریم، جنوب غرب ایران:مجله زمین‌شناسی نفت ایران، سال دوم ، شماره دوم، صفحه 125-109.
[4] علیزاده، ب.، جنت مکان، ن.،. قلاوند، ه.، حیدری، م.م.، 1391، مطالعه ژئوشیمیایی و تأثیر تغییرات محیط رسوبی بر پتانسیل هیدروکربنی سازند پابده در میدان نفتی منصوری: مجله زمین‌شناسی نفت ایران، سال سوم، شماره چهارم، صفحه 22-1.
[5] فایق ایرانق ، م.م.، موسوی، م. ح.، کمالی، م.ر.، 1393، مدل سازي تاريخچه تدفين، بلوغ گرمايي، مواد آلي و توان هيدروکربني سنگ هاي منشا احتمالي در ميدان نفتي پارسي: ژئوشیمی، سال اول، شماره چهارم، صفحه 328-341.
[6] رضایی، م. ر.، 1383، زمین‌شناسی نفت: انتشارات علوی، صفحه552.
[7] زینل زاده، ا.، افتخاری، ن.، تولایی، م.، هنرمند، ج.، 1389، مدل‌سازی حرارتی یک بعدی رخنمون‌های سطحی، مثالی از کوه خامی و کوه میش، پژوهش نفت، سال بیستم، شماره 61، صفحه 77-87.
[8] سلطانی، ز.، علیزاده، ب.، صراف دخت، ه.، 1394، تعیین پارامترهای کنیتیکی(A وE) در سنگ منشاء کژدمی با استفاده از دستگاه راک-اول. هفتمین همایش انجمن زمین شناسی اقتصادی ایران، دانشگاه دامغان، صفحه1060.
[9] علیزاده، ب.، صراف دخت، ه.، 1390، ارزیابی ژئوشیمیایی سازندهای سنگ منشاء در میدان نفتی کیلورکریم، جنوب غرب ایران، مجله زمین شناسی نفت ایران، سال یکم، شماره دوم.
[10] کمالی، م.ر، بیجاری پور، آ.، زینل زاده، ا.، 1384، بازسازی تاریخچه تدفین و مدل سازی حرارتی سنگ منشاء گدوان در ناحیه فارس: مجله علوم دانشگاه تهران، سال سی و یکم، شماره اول، صفحه 269-282.
[11] مطیعی، ه.، 1374، زمین‌شناسی نفت زاگرس: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 589 صفحه.
[12] یزدانی، م.، علوی، س.ا.، سراج، م.، 1385. تحليل ساختاري و شکستگي هاي ميدان نفتي پارسي. زمين شناسي ايران ، سال دوم، شماره پنجم، صفحه 43-56.
[13] BAIK, H.Y., RICHTMYER, A., ASAFU-ADZAYE, N.B., ADZEI-AKPOR, N.and MANU, T., 2000, Tectono stratigraphy and hydrocarbon potential of an active transform margin basin: Accra/ Keta Basin, Ghana, West Africa. Aapg Annual Convention, New Orleans, Louisiana, AAPG Search and Discovery Abstract Article No. 9091.
[14] BORDENAVE, M. L. and BURWOOD R., 1990, Source rock distribution and maturation in Zagros belt: province Asmari and Bangestan reservoir oil accumulation: AAPG Bull., 16 (1), 369-387. DOI: 10.1016/0146-6380(90)90055-5.
[15] BURNHAM, A. K., 2019, Kinetic models of vitrinite, kerogen, and bitumen reflectance: Organic Geochemistry, 131, 50-59.
[16] CHEN, Z.H., LIU, X., GUO, Q., JIANG, CH. and MORT, A., 2017, Inversion of source rock hydrocarbon generation kinetics from Rock-Eval data: Fuel, 194, 91-101.
[17] DEMBICKI, H., 2017, Practical Petroleum Geochemistry for Exploration and Production: Elsevier Inc., 19-60.
[18] GETTY OIL INTERNATIONAL 1985, Exploration well prognosis Haho1, offshore Togo: Rapport interne B. N R M Togo, 75.
[19] HABICHT, J. K. A., 1964, Comment on the history of migration in the Gifhorn Trough: Proceedings of the sixth World Petroleum Congress, 480.
[20] HUNT, J. M., LEWAN, M. D. and HENNET, R. J.C., 1991, Modelling oil generation with time- temperature index graphs on the Arrhenius equation: AAPG Bull., 75, 795-807.
[21] HUNT, J.M., 1996, Petroleum Geochemistry and Geology (Second Edition): Edited by J. M. Hunt, W. H. Freeman, et al. Company, New York, 743.
[22] HUANG, B., XIAO, X. and ZHANG, M., 2003, Geochemistry, grouping and origins of crude oils in the Western Pearl River Mouth Basin, offshore South China Sea: Organic Geochemistry, 34, 993-1008. DOI: 10.1016/S0146-6380(03)00035-4.
[23] LAFARGUE, E., ESPITALIE, J. MARQUIS, F. and PILLOT, D., 1998, Rock-Eval 6 Applications in Hydrocarbon Exploration, Production and in Soil Contamination Studies: In Revue de l'Institut Français du Pétrole, 53 (4), 421-437.
[24] LOPATIN, N.V., 1976, The determination of the influence of temperature and geologic time on the catagenic processes of calcification and oil - gas formation: Moscow, SSSR, 361-366.
[25]¬ PETERS, K.E. and CASSA M.R., 1994, Applied source rock geochemistry. In: Magoon, L.B., Dow, W.G. (Eds.), The Petroleum System – From Source to Trap: American Association of Petroleum Geologists Memoir, 60, 93-120.
[26] SWEENEY, J. J. and BURNHAM, A. K., 1990, Evaluation of a simple model of vitrinite reflectance based on chemical kinetics: AAPG Bull., 74, 1559-1570.
[27] TISSOT, B., 1969, Première données sur les mécanismes et la cinétique de la formation du pétrole dans les sédiments: Simulation d'un schéma réactionnel sur ordinateur: Revue de l’Institut Français du Pétrole B., 24 (4), 470-501.
[28] VITZTHUM, V. B., BOUNACEUR, R. MICHELS, R., SCACCHI, G. and MARQUAIRE, P. M., 2017, Kinetic parameters for the thermal cracking of simple hydrocarbons: From laboratory to geological time-temperature conditions: Journal of Analytical and Applied Pyrolysis, 125, 40-49.
[29] WOOD, D. A., 1988, Relationships between thermal maturity indices ca calculated using Arrhenius equation and Lopatin method: Implications for petroleum exploration: AAPG Bull., 72, 115-134.