بررسی خصوصیات ژئوشیمیایی و ارزیابی پتانسیل هیدروکربن زایی سازند گورپی درتعدادی از میادین واقع در شمال غرب خلیج فارس
محورهای موضوعی : ژئوشیمی
محمد رضا کمالی
1
,
محمود معماریانی
2
,
احسان حسینی
3
,
آرزو کرمی
4
*
1 - شرکت ملی نفت ایران
2 - شرکت ملی نفت
3 - شرکت ملی نفت ایران
4 - علوم پایه
کلید واژه: گورپی پابده راک- ایول TOC کروژن,
چکیده مقاله :
نتایج حاصل از پیرولیز راک - ایول شامل اندازه گیری مقادیر TOC و بررسی سنگ منشاء گورپی و پابده در چاه بینک نشان میدهد که این سنگ منشاء از نظر ماده آلی فقیر است و نمونه های سنگ منشاء گورپی از چاه درود و سنگ منشاء پابده از چاه هندیجان حاوی ماده آلی کافی بوده و از میزان بلوغ مناسبتری برخوردار است. شاخص مهاجرت و میزان آلودگی نمونه ها قسمت اعظم نمونه ها در ناحیه زایش درجازا بوده و نشان می دهد که اختلاط مواد آلی با کروژن نمونه ها رخ نداده است، هرچند تعدادی از نمونه های این سازند در میدان درود علائم جزئی از اختلاط مواد آلی و هیدروکربنهای نابرجا مهاجرتی را به نمایش می گذارد. نوع کروژن در سنگ منشأ گورپی و پابده در چاه بینک از نوع II و II-III که نمونه ها به طور کامل بالغ نشده (انتهای مرحله دیاژنز) و در سازند پابده در هندیجان از نوع II-III و در سازند گورپی در درود II میباشد که بارسیدن به مرحله کاتاژنز و قرار گرفتن در ابتدای پنجره نفت زایی مسیر بلوغ را طی نمودهاند.آنالیز سنگ منشاء گورپی و پابده در اکثر نمونه ها محدوده زون نفتی را نشان می دهد و بیشترین پتانسیل تولید مربوط به سازند گورپی در چاه درود می باشد که می تواند به عنوان سنگ منشاء تولید ایفای نقش کند، اگرچه نمونه های پابده در چاه هندیجان پتانسیل تولید بالایی دارد اما به دلیل عدم رسیدن به پنجره نفت زایی نفتی را تولید نمی کند. رسوبگذاری درسازند های گورپی و پابده در چاه بینک و گورپی در درود سریع و در شرایط اکسیدان و نیمه احیایی بوده است و سازند پابده درچاه هندیجان رسوبگذاری متوسط در شرایط احیایی را نشان می دهد که نماینگر محیط دریایی و حدواسط است.
The results obtained from Rock-Eval pyrolysis and measurement of TOC showe that Gourpi and Pabdeh formations in Binak well show that Source rock does not have the sufficient organic material to produce hydrocarbons. However,Gourpi and Pabdeh in formations Hendijan and Doroud wells support the organic material to produce hydrocarbons and are placed in a more appropriate stage in terms of production. Samply from Binak Lack Contamiaton and or staining Lokite Source rock Samples from Hendigan and Doroud wells show contamination and Staining to migration from other interuals. Source rock show type II taype II-III in Binak and which the samples are n ot fully matured (the end of diagenesis) and the Kerogen for Source rock type of in Hendijan and Doroud wells is II and II-III respectively traversing maturing pathway by reaching catagenesis stage and reaching at the beginning of oil generation window. In terms of the type of organic matter, most in studay wells are located in oil zone and the maximum production potential is associated with Doroud well Location so that it could serves as a production source rock. Although, the Hendijan well have high yield potential, due to failure to reach to oil generation window it fails in producing oil. Sedimentation in the Binak well is done quickly and in oxidized condition and OM preserved partially. The Hendijan and Doroud wells show medium sedimentation in restricted condition and quick sedimentation in oxidizing environment respectively indicating Marine depositinal environment
[1] آقا نباتی ، ع .، 1384 ، زمین شناسی ایران ، سازمان زمین شناسی کشور ،707صفحه #
[2] اشکان، ع. م. ،1383، اصول مطالعات ژئوشیمیایی سنگهای منشأ هیدروکربنی و نفتها با نگرش ویژه به حوضه رسوبی زاگرس، روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، چاپ اول،15-129 صفحه#
[3] خسرو تهرانی، خ، 1380،. چینه شناسی ایران، دانشگاه پیام نور، 407صفحه#
[4] درویش زاده ، ع 1380 ، زمین شناسی ایران ، انتشارات امیر کبیر ، 625 صفحه#
[5] رضایی، م.،1380 ، زمین شناسی نفت، انتشارات گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه تهران 472صفحه#
[6] زینل زاده، ارسلان، 1379 ، پایان نامه کارشناسی ارشد، بازسازی تاریخچه تدفین و مدلسازی حرارتی سازندهای گروه خامی،بنگستان ودهرم درناحیه فارس#
[7] کسایی ، م . ، 1389 ، سیستم های نفتی ایران ، پژوهشگاه صنعت نفت#
[8] کمالی، م. ، قربانی، ب، 1385 ، ژئوشیمی آلی از فیتوپلانکتون تا تولید نفت، انتشارات مرکز پژوهشی آرین زمین#
[9] محسنیان، افشین، فتحی مبارک، الهام، کمالی، محمدرضا، 1385 ، ژئوشیمی نفت و مدلسازی حرارتی سازند پابده در دزفول فروافتاده#
[10] مطیعی، همایون، 1374 ، زمین شناسی ایران: زمین شناسی نفت زاگرس انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، کتاب شماره 84#
[11]مطیعی، همایون،1372 ، زمین شناسی ایران ) چینه شناسی زاگرس (سازمان زمین شناسی کشور#
[12] پایان نامه کارشناسی ارشد، ملکوتیان، سارا، 1387-88 ارزیابی ژئوشیمیایی سنگ منشاء های نفت در میادین بینک، ماهشهر، هندیجان و ابوذر، در شمال¬غرب خلیج فارس گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال#
[13]Behar, F., Beaumont, V., and H.L. De B. Penteado, De B., 2001. Rock-Eval Technology: Performances and Developments. Oil & Gas Science and Technology - Rev. IFP, Vol. 56, No. 2, pp. 111-134# .
[14] Beydoun, Z. R., Hughes Clarke, M. W., and Stoneley, R. 1992, Petroleum in the Zagros basin: A Late Tertiary foreland basin overprinted onto the outer edge of a vast hydrocarbon-rich Palaeozoic–Mesozoic passive margin shelf. American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 55, 309–339# .
[15] Beydoun, Z., 1998, Arabian Plate oil and gas; why so rich and prolific?: Episodes, v. 21, p. 74-81#.
[16] Bhullar, A.G., Karlsen , D.A., Lacharpagne , J.C., and Holm , K., 1999. Reservoir screening using Iatroscan TLC-FID and identification of palaeo-oil zones, oil-water contacts, tar-mats and residual oil saturations in the Frøy and Rind petroleum accumulations. Journal of Petroleum Science and Engineering, 23(1), p. 41-63#.
[17] Bordenave, M.L., 2002, The Middle Cretaceous and Early Miocene petroleum system in the Zagros domain of Iran and its prospect evaluation. In: American Association of Petroleum Geologists Annual Meeting, Houston, American Association of Petroleum Geologists, pp. 1–9#.
[18] Bordenave, M.L. and Burwood, R., 1990, Source rock distribution and maturation in the Zagros orogenic belt, provenance of the Asmari and Sarvak reservoirs oil accumulations. Organic Geochemistry, 16, 369–3873#.
[19] Bordenave, M.L. and Huc, A.Y., 1995, The Cretaceous source rocks in the Zagros foothills of Iran: an example of a large size intra-cratonic basin. Revue de l’Institut Français du Pétrole, 50, 527–753#.
[20] Bordenave, M.L., 1993, Applied Petroleum Geochemistry. Editions Technip, Paris., pp. 230#
[21]# Dahl، J.E.P.، Moldowan، M.J.، Teerman، C.S.، McCaffrey،M.A.، Sundararaman، P.،
[22] Ebukanson, E.J. and Kinghorn, R.R.F., 1986, Maturity of organic matter in the Jurassic of southern England and its relation to the burial history of the sediments. Journal of Petroleum Geology, 93, 259–280#
[23] Espitalié, J., Laporte, J.L., Madec, M., Marquis, F., Leplat, P. and Paulet, J., 1977, Méthode rapide de caractérisation des roches mères, de leur potential pétrolier et de leur degree d’évolution. Revue de l’Institut Français du Pétrole 32, 23–45#.
[24] Espitalié, J., 1985, Use of Tmax as a maturation index for different types of organic matter-comparison with vitrinite reflectance. In: Burrus, J. Ed., Thermal Modeling in Sedimentary Basins. Editions Technip, Paris, pp. 475–496#.
[25] Espitalié, J., Deroo, G. and Marquis, F., 1985, La pyrolyse Rock-Eval et ses applications. Revue de l’Institut Francais du Pétrole 40, 563–579 and 755–784#.
[26] Huang, B., Xiao, X. and Li, X., Cai, D., 2003, Geochemistry and origins of natural gases in the Yinggehai and Qiongdongnan basins, offshore South China Sea. Organic Geochemistry, 34, 1009–1025#.
[27] Hunt, J.M., 1996. Petroleum Geochemistry and Geology, second ed. W.H. Freeman,San Francisco. p.743#.
[28]Jones. R. W. 1987. Organic facies. In J. Brooks and D. Welte (eds.). Advances in petroleum geochemistry. London: Academic Press, vol. 2, pp. 1-90#.
[29] #Jones, T.P., and Rowe, N.P., 1999. Fossil plants and spores: modern techniques. Geological Society Pub House, 396 P.
[30]Kaufman R.L., Ahmed A.S. and Elsinger R.J., 1990. Gas Chromatography as a development and production tool for fingerprinting oils from individual reservoirs: applications in the Gulf of Mexico, in D. Schumaker, and B. F. Perkins, eds., Proceedings of the 9th Annual Research Conference of the Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, October 1, 1990: New Orleans, 263-282#.
[31] Miller, R. G., 1995. A future for exploration geochemistry. In: Grimalt, J. O., Dorronsoro, C. (Eds.), Organic Geochemistry: Developments and Application to Energy, Climate, Environment and Human History. A.I.G.O.A., Donostia-San Sebastian, Spain, pp. 412-414#.
[32] Page، M.M and Kuhnel، C.، 1980، Rock Eval Pyrolysis as source rock using programmed pyrolysis. AAPG Bulletin، Vol. 64، P.762#
21. Peters, K.E., 1986, Guidelines for evaluating petroleum source rock using programmed pyrolysis. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 70, 318-329#.
[33] Peters, K.E. and Moldowan, J.M., 1991, Effects of source, thermal maturity, and biodegradation on the distribution and isomerization of homohopanes in petroleum. Organic Geochemistry, 17, 47–61#.
[34] Peters, K.E. and Moldowan, J.M., 1993, The Biomarker Guide Interpreting Molecular Fossils in Petroleum and Ancient Sediments. Prentic Hall, Englewood Cliffs, NJ. P. 1153#.
[35] Peters, K. E., and Fowler, M. G., 2002. Application of petroleum geochemistry to exploration and reservoir management. Organic Geochemistry, Vol. 33: 5-36#.
[36] Pollastro, R. M., 2003, Geological and production characteristics utilized in assessing the Barnett Shale continuous (unconventional) gas accumulation, Barnett–Paleozoic total#
[37]. Rinna, J., Rullkötter, J. and Stein, R., 1996, Hydrocarbons as indicators for provenancean d thermal history of organic matter in late Cenozoic sediments from Hole 909C, From Strait: Proceedings of the Ocean Drilling Program. Scientific Results 151, 407–414#.
[38] Setudehnia, A., 1978, The Mesozoic sequence in south-west Iran and adjacent areas. Journal of Petroleum Geology 1, 3–42#.
[39] #Tissot, B.P. and Welte, D.H., 1978, Petroleum Formation and Occurrence. Springer, New York, p., 681.
[40] Tissot، B. P.، 1984. Recent advances in petroleum geochemistry applied to hydrocarbon exploration. AAPG Bull. 68، 545-563#.
[41] Volkman, J.K. and Maxwell, J.R., 1986, Acyclic isoprenoids as biological makers. In: Johns, R.B. (Ed.), Biological Markers in the Sedimentary Record. Elsevier, pp, 1–42#.
[42] Waples, D.W. and Machihara, T., 1991, Biomarkers for geologists a practical guide to the application of steranes and triterpanes in petroleum geology. Association of Petroleum Geologists, Methods in Exploration, 91#.
[43] Wynd, J.G., 1965, Biofacies of the Iranian consortium-agreement area. Iranian Oil Operating Companies Report, p., 1082. Unpublished#.