پترو گرافی ، کانی شناسی و مطالعه کانی¬های رسی سازند شوریجه میدان گنبدلی و تاثیر آن بر ویژه گی های مخزن
محورهای موضوعی : زمین شناسی مخازن نفتعلیرضا بشری 1 * , بیژن مستقل 2
1 - شرکت ملی نفت ایران
2 - - سرپرست دپارتمان اکتشاف و تولید نفت و گاز، شرکت طراحی و مهندسی پتروکاوه، تهران، ایران
کلید واژه: : گنبدلی, سازند شوریجه, پتروگرافی, کانیهای رسی, پتروفیزیک ,
چکیده مقاله :
مطالعه پتروگرافی و شناخت کانی های رسی و همچنین، خصوصيات مينرالوژيك بخش هاي DI و DII از سازند شوريجه ( سنگ مخزن گازی میدان کنبدلی ) ، و بخش فوقاني (DII) محتوی لايه هاي ماسه سنگی همراه با سيمان آهكي ، گلوكونيتی و اكسيد آهن، پیریت و تناوبي از لايه هاي سنگ رس و سيلت میباشد. بخش تحتاني (DI) محتوی، ماسه سنگ های دانه متوسط تا درشت، گلوكونيتي و نيز لايه هاي ماسه سنگ قرمز قهوه اي حاوي اكسيد هاي آهن، میباشد. نتایج آنالیز پراش ایکس XRD ، XRF و SEM، مجهز به EDX (تصاویر با ميكروسكپ الكتروني) نشان میدهد که نمونه ها حاوی انواع گوناگون کانی های رسی بوده از قبیل کائولینیت، ایلیت / مونت موریونیت و کلریت و هم چنینن رس های متورم شونده از نوع مخلوط لایه ایلیت / اسمکتیت میباشد. کانی های رسی اصولا تمایل به کاهش تراوایی سنگ مخزن داشته که در نتیجه باعث جلوگیری از کذز مایعات را مینماید. کایولینیت ها با اسیب های گوناگون باعث کاهش تراوایی میگردند. وجود رس های بین لایه ای شدیدا باعت ایجاد میکرو تخلخل میگردد، که نهایتا منتج به کاهش تخلل موثر میگردد.
مطالعه پتروگرافی نشان میدهد ، سنگ مخزن ماسه سنگي گنبدلي عموما در محدوده ساب ليت آرنايت نابالغ از طبقه بندي ( فولک ) قرار میگیرد، كه گستره اي از دانه بندي بزرگ دانه تا خيلي ريز دانه را در بر گرفته است در مجموع حدودا شامل، 6 درصد فلدسپار، 75 درصد كوارتز و 15 درصد خرده هاي سنگي يا ليتيك راشامل میگردد. حضور انواع کانی های رسی در شبکه تخلخل امکان تاثیرات گوناگون در خصوصیات پتروفیزیکی مخزن در نتیجه در تولید مخزن اثر گذار خواهد بود.
Petrography and clay mineralogical study on DII, DI memebers of shurjeh gas reservoir ( sand stones) , and upper member of DII shows , presence of different type of minerals, as well as clay minerals , such as calcite, gluconate, Pyrite, Iron oxide, interbedd with silty & clay layers. Petrography studies along with XRD, XRF, EDX, SEM on the present samples, indicates presence of, kaolinite , illite chlorite and expandable clay minerals. Expandable clay comprise smectite and mixed layer or interstratified Illite / Smectite ( I/S) .Clay minerals have a tendency to change permeability of the rock, and hinder the passage of fluids. Kolinite may also cause varying degrees of impaired permability on contct with fresh water.The presence of interstitial clay drastically increase microprosity whilst at the same time reducing effective prosity. Petrography study shows , the mineralogical composition of reservoir rock comprised, Sublitharenites , using nomenclature of Folk, 1980., in general , 75% Quartz, 6% Feldspar and 15% Rock Fragments. Presence of different clay minerals in pore networks may have a significant impact on petrophysical properties of reservoir and hence affect reservoir productivity.
[1] مستقل. ب.، 1383 کار برد انالیز و مدل سازی استوکاستیک ( ناقاطع) در خلال مطالعات جامع ویژگیهای مخزن گازی گنبدلی ( مرز ایران ترکمنستان) پایان نامه دکترا ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم تحقیقات.
[2] مستقل، ب.، بشری ع. و خاکزاد، ا.، كاربرد آناليز و مدل سازي استوكاستيك ( ناقاطع ) در خلال مطالعات جامع ويژگيهاي مخزن گازي گنبدلي ( مرز ايران و تركمنستان ) مجله علمی پژوهشی علوم پایه دانشگاه ازاد اسلامي تهران، سال پانزدهم، پاییز 1384 شماره 57 ، پاییز 1384، ص 327-340،
[3] دهکار، ع.، بشری، ع.، و اصلانی، س.، مطالعه ژیوشیمیایی و پتروفیزیکی بروی کانی های رسی بخش E سازند قم ، میدان گازی سراجه قم، نشریه علمی-پژوهشی زمین شناسی نفت ایران ، سال اول ، شماره 2 ، پاییز-زمستان 1390 ص 35 -47.
[4] دهقانی، ز.، سلیمانی ، ب،. ارزیابی ژئوشیمیایی و محیط رسوبی واحدهای شیلی سازند پابده -گورپی و تاثیر کانیهای رسی در پایداری دیواره چاه، مطالعه موردی: میدان نفتی آغاجاری ، نشریه علمی-پژوهشی زمین شناسی نفت ایران، سال دوازدهم، شماره 23، بهار و تابستان 1401ص106- 128
[5] Afshar Harb , A., 1979. The Stratigraphy, Tectonics and Petroleum geology of Kopet- Dagh region, North Iran, Ph.D thesis, petroleum geology section , Royal school of mines Imperial college, London.
[6] Mohtadi Haghighi, J., 1987. An investigation on Gas-bearing sandstones in Shurijeh formation , GONBADLI structure, D- Zone.NIOC-EXP
. [7] Moussavi-harami,R& Bernner,R.L ., 1990. Lower Cretaceous( Neocomian) fluvial deposits in eastern Kopet-dagh basin, N-E of Iran: Cretaceous Research, v.11, p.163174
[8] Mostaghel., B, Bashari, A., & Khakzad., A., Application of Stochastic Analysis & Modelling through Integrated Reservoir Characterization in Gonbadli Gas field (North Eastern of the Iran), (66th EAGE Conference & Exhibition, 6-10 June, 2004, Paris).
[9] Bashari, A., Mostaghel., B & Khakzad., A., َApplication of Stochastic Analysis & Modelling through Integrated Reservoir Characterization in Gonbadli Gas field, North Eastern of the Iran, (AAPG International Conference & Exhibition Oct 24-27 2004, Cancun, Mexico).
[10] Bashari, A., Mostaghel., B , Khakzad., A., Amin Sobhani, A,. Application of Stochastic Analysis & Modelling through Integrated Reservoir Characterization in Gonbadli Gas field, North Eastern of the Iran, ( 32nd International Geological Congress, Florence_Italy August 20-28, 2004).
(11). Bashari , Alireza., 2000. Petrography and clay mineralogy of Volcanoclastic Sandstones in the Rewan Group, Southern, Bowen Basin, Australia, (Journal of Petroleum Geoscience, Vol.6, pp.151-163).
(12) Bashari, A., An attempt to reservoir characterization of Burgan sand, in the northwest of the Persian Gulf toward Kuwait (Iranian Journal of Petroleum Geology, No. 18, Autumn & Winter 2019, pp.102-120).
M.Mckineley, R.H.Worden & A.H. Ruffel,. 2003. Smectite in [13]
Sandstones : A review of Controls on Occurrence and Behaviour during Diagenesis, Int. Assoc.Sedimental.Spec.Publ.( 2003) 34, 109-128
Folk, R.L.1980Petrology of Sedimentary Rocks.Hemphill, Austin, Texas [14]