کنودونت‌های تریاس پیشین سازند سرخ‌شیل در برش چینه‌شناسی رباط شور (باختر طبس، خاور ایران مرکزی) و بررسی ضریب تغییر رنگ آنها در ارتباط با توان تولید هیدروکربور
محورهای موضوعی : شاخه های دیگر علوم زمین در ارتباط با زمین شناسی نفت
عبیر عیسی
1
,
عباس قادری
2
*
,
محمد خانه باد
3
,
تیا کولار- جورکاوسک
4
1 - دانشجوي دکتري چينه‌نگاری و دیرینه‌شناسي، گروه زمين‌شناسي، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد، ايران
2 - گروه زمين‌شناسي، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد، ايران
3 - گروه زمين‌شناسي، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد، ايران
4 - استاد گروه دیرینه شناسی، سازمان زمین شناسی اسوونی، لیوبلیانا، اسلوونی
کلید واژه: تریاس پیشین, گریسباخین, اسمیتین, سرخ‌شیل, کنودونت,
چکیده مقاله :
در این پژوهش، توالی رسوبی سازند سرخ‌شیل در برش چینه‌شناسی رباط شور در باختر کفه فروافتاده طبس از دیدگاه زیست‌چینه‌نگاری مورد بررسی قرار گرفته است. توالی سازند سرخ‌شیل در این برش با 48 متر ستبرا، متشکل از شیل، مارن و سنگ‌آهک‌های مارنی است که با گذر همشیب بر روی آخرین لایه‌های سازند جمال قرار گرفته و به طور مشابهی توسط دولومیت‌های سازند شتری پوشیده شده‌اند. در نمونه‌های برداشت شده از توالی یاد شده 9 گونه مختلف متعلق به 4 جنس کنودونتی Ellisonia، Hadrodontina، Parachirognathus و Pachycladina شناسایی شدند که برای نخستین بار از این سازند گزارش می‌شوند. مجموعه کنودونتی موجود در قالب سه بایوزون Hadrodontina aequabilis، Hadrodontina anceps و Pachycladina obliqua تفکیک شده‌اند. تاکسای مورد مطالعه با کنودونت‌هایی که پیش‌تر از قلمروهای نزدیک به ساحل و کم ژرفای تتیس باختری در جنوب و خاور اروپا در بازه زمانی تریاس پیشین (گریسباخین پسین ـ اسمیتین میانی) گزارش شده بودند، همخوانی خوبی دارند. این بایوزون‌های کنودونتی برای فهم بهتر پراکندگی و قرابت کنودونت‌های تریاس پیشین باختر آسیا، جایگاه زیست‌دیرینه‌جغرافیایی آنها و کارکردشان در زیست‌چینه‌نگاری تریاس پیشین جهت مقایسه با بایوزون‌های کنودونتی معرفی شده از دیگر نقاط جهان و در نهایت انجام تطابق زیست‌چینه‌ای مناسب با نقاط مشابه کاربرد دارند. بررسـی ضریب تغییر رنگ کنودونت‌های سازند سرخ‌شیل در زمان گریسباخین پسین بیانگر شاخص CAI=5، در اسمیتین بیانگر شاخص CAI=4 و در دینرین بیانگر CAI=6-8 می‌باشد که در محدوده عقیم برای تولید هیدروکربور قرار می‌گیرد.
Sorkh Shale Formation in Rabat-e-Shur stratigraphic section, west of the Tabas Depression, has been biostratigraphically investigated in this research. The Sorkh Shale Formation, with 48 meters thickness in this section, consists of shale, marl, and marly limestones, which are underlain by the Permian Jamal Formation and are overlain by the Triassic Shotori Formation dolomites. Nine conodont species belonging to four genera, Ellisonia, Hadrodontina, Parachirognathus, and Pachycladina were identified for the first time from this formation. The mentioned conodont assemblage is divided into three biozones: Hadrodontina aequabilis, Hadrodontina anceps, and Pachycladina obliqua. These taxa are in good agreement with the previously reported euryhaline assemblages from the near-shore and shallow water Western Tethyan realms in the south and east of Europe in the Early Triassic (Late Griesbachian-Middle Smithian). These conodont biozones are used for a better understanding of the distribution and affinities of the Early Triassic conodonts in West Asia, their paleobiogeographical rank, their significant role in the Early Triassic chronostratigraphy and their importance in bio-correlation of different section worldwide. Examination of the conodont alteration index of the obtained taxa from the Sorkh Shale Formation demonstrates CAI=5 during the late Griesbachian, CAI=4 in the Smithian, and CAI=6-8 in the Dienerian substages which is placed in the barren Zone for hydrocarbon production.