زیست چینه‌نگاری و ریزرخساره‌های سازند داریان در برش شرق گچساران (تاقدیس آنه)
محورهای موضوعی : شاخه های دیگر علوم زمین در ارتباط با زمین شناسی نفتسمانه سلیمانی احمدی 1 , حسین وزیری مقدم 2 * , علی طاهری 3
1 - دانشگاه اصفهان
2 - دانشگاهاصفهان
3 - دانشگاه شاهرود
کلید واژه: سازند داریان تاقدیس آنه زیست چینه‌نگاری آپتین اربیتولین ,
چکیده مقاله :
در این پژوهش به مطالعه زیست چینه‌نگاری، محیط رسوبی و بررسی ریزرخساره‌های سازند داریان واقع در استان فارس (شرق شهرستان گچساران) در تاقدیس آنه پرداخته شده است. سازند داریان در ناحیه‌ی مورد مطالعه دارای 196 متر ضخامت و متشکل از سنگ آهک‌های توده ای تا ضخیم لایه، گاها متوسط و نازک لایه با میان لایه‌های مارن و آهک مارنی و اربیتولین‌دار است. حضور زبانه‌ای متشکل از آهک‌های نازک لایه و شیلی متورق همراه با افق‌های چرت بین لایه‌ای و حاوی مقادیر زیادی رادیولر و فرامینیفر‌های پلانکتون، سبب تقسیم سازند داریان به دو بخش داریان پایینی و بالایی در این برش شده است. در این منطقه سازند داریان به صورت تدریجی بر روی سازند گدوان و در زیر سازند کژدمی قرار گرفته است. پس از انجام مطالعات صحرایی تعداد 114 مقطع نازک میکروسکوپی از این توالی تهیه شد و تعداد 22 جنس از فرامینیفر‌های بنتیک و 3 جنس از فرامینیفر‌های پلانکتون در قالب 4 زون زیستی و یک زیر زون شامل Praeorbitolina cormyi zone - Palorbitolinoides cf. orbiculata subzone - Hedbergella spp. assemblage zone - Mesorbitolina texana zone - Mesorbitolina gr. subconcava zone می باشد. بر اساس زون‌های زیستی شناسایی شده در برش مورد مطالعه، سن سازند داریان در فاصله زمانی آپتین پیشین-آلبین تعیین شده است. بررسی محیط رسوبی سازند داریان در برش تاقدیس آنه، منجر به شناسایی تعداد 9 ریزرخساره مربوط به محیط دریای باز و لاگون شد. به علت عدم مشاهده‌ی رخساره های سدی، نبود رسوبات ریزشی و طوفانی، لومپ و گریپستون، محیط رسوبی شلف باز برای سازند داریان در برش تاقدیس آنه پیشنهاد شده است.
In this study, biostratigraphy, micofacies and sedimentary environment of Dariyan Formation in Anneh Anticline, near Hosein-Abad village (east of Gachsaran city) were investigated. Dariyan Formation at this study were consisted of 196 meters of thick, medium and thin layers of limestone, with orbitolinids, marl and marly limestone. The Daryian Formation is divided into the upper and lower parts, based on the existence of tongue with thin layer of limestone and laminated shale along with interlayer chert, with a large amount of radiolarids and planktonic foraminifera. In study area, Dariyan Formation conformably overlies the Gadvan Formation and is overlain by Kazhdumi Formation. A total of 114 thin sections were extracted from the study area and 22 benthonic foraminifera and 3 planktonic foraminifera have been identified in 4 biozones and 1 subzone: Praeorbitolina cormyi zone, Palorbitolinoides cf. orbiculata subzone, Hedbergella spp. Assemblage zone, Mesorbitolina texana zone, Mesorbitolina gr. subconcava zone. Based on identified zones in the study section, the age of Dariyan Formation is designated between Early Aptian to Albian. Sedimentary environment study of Dariyan Formation in Anneh Anticline led to identification of 9 microfacies related to open marine and lagoon. Due to the lack of a barrier facies, slumping and storm deposits, lump and grapston, an open shelf sedimentary environment was suggested for deposition of the Dariyan Formation in Anneh anticline.
[1] آدابی، م. ح.، ه. قلاوند، و ر. عباسی، 1390، بررسی ویژگی‌های ژئوشیمیایی و رسوب شناسی سازند داریان در منطقه فارس، مطالعه موردی کوه سیاه و چاه شماره 1 سبزپوشان: فصلنامه علمی پژوهشی علوم زمین، جلد 21، صفحه 14-3.
[2] آقا¬نباتی، ع.، 1389، زمین شناسی ایران و اکتشافات معدنی ایران، 586 صفحه.
[3] امیرشاه‌کرمی، م.، م. پروانه‌نژاد شیرازی، و ع. موسوی¬نیا، 1393، میکروفاسیس و چینه نگاری سکانسی سازند¬های گدوان و داریان در ناحیه سیوند در شمال شرق شیراز: فصلنامه پژوهش¬های چینه نگاری و فسیل شناختی، دوره اول، شماره دوم، صفحه 50-31.
[4] بختیاری، س.، 1384، اطلس راههای ایران: موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، مقیاس 1:100000، 271صفحه.
[5] پورباقر، م.، م. ه. آدابی، ع. صادقی، و ه. قلاوند، 1385، مقایسه میکروفاسیس و محیط رسوبی سازند داریان در تاقدیس آنه و چاه چلینگر 3: چکیده مقالات بیست و پنجمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 8 صفحه.
[6] خسروتهرانی، خ.، 1384، زمین شناسی ایران: تهران، انتشارات کلیدر، 480 صفحه.
[7] رضایی پرتو، ک.، ح. رحیم¬پور بناب، ع. کدخدایی، م. آرین، و ا. حاجی کاظمی، 1394، بررسی رخساره میکروسکوپی، محیط رسوبی و فرایند¬های دیاژنز مخزن داریان در میدان نفتی سلمان: نشریه علوم زمین، ش. 97، صفحه 278-267.
[8] شمیرانی، ا.، ک. سیدامامی، ح. امیربختیار، و ه. قلاوند، 1379، یافته¬های نوین سنگ¬چینه شناسی و زیست¬چینه شناسی سازند-های داریان و کژدمی در جنوب غرب ایران: چهارمین همایش انجمن زمین¬ شناسی ایران، دانشگاه تبریز.
[9] فخررحیمیان، م.، 1386، میکرواستراتیگرافی سازند داریان در برش نمونه (شمال شرق شیراز) و تاقدیس کوه آنه (شمال شرق گچساران): پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران، 145 صفحه.
[10] قلاوند، ه.، 1375، لیتواستراتیگرافی سازند¬های داریان و کژدمی در جنوب غرب ایران (شمال شرق گچساران): پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران، 282 صفحه.
[11] لاسمی، ی.، م. سیاهی، 1384، محیط¬های رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند داریان در بخش جنوبی فروافتادگی دزفول (برش خامی و چاه سولابدر 3): مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، صفحه 570-566.
[12] موسوی زاده، م. ع.، ا. محبوبی، و ر. موسوی حرمی، 1393، محیط رسوبی سازند داریان در تاقدیس¬های خانه کت و آنه، زون¬های فارس داخلی و ایذه، کمربند چین خورده - رانده زاگرس: نخستین همایش ملی رسوب شناسی ایران.
[13] وزیری مقدم، ح.، ع. طاهری، و م. کیمیاگری، 1388، فرامینیفرا جنسهای شاخص و پالئواکولوژی: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، 366 صفحه.
[14] AHMADI, V., DEHGHANI, S., KOHANSAL GHADIMVAND, N., and VAZIRI, H., 2014, Lithostratigraphy and Biostratigraphy of Dariyan Formation in southwest of Iran: MAGNT Research Report (ISSN. 1444-8939), 2, 198-204.
[15] AFGHAH, M., & HAGHIGHI, A. S. J. G. F., 2014, Aptian Biostratigraphy in south Zagros Basin, southwest Iran, 5, 277-288.
[16] ALSHARHAN, A. J. A. B. 1985. Depositional environment, reservoir units evolution, and hydrocarbon habitat of Shuaiba formation, Lower Cretaceous, Abu Dhabi, United Arab Emirates. 69, 899-912.
[17] BACHMANN, M., and HIRSCH, F. J. C. R., 2006, Lower Cretaceous Carbonate Platform of the Eastern Levant (Galilee and the Golan Heights): Stratigraphy and Second-Order Sea-Level Change, 27, 487-512.
[18] BANNER, F., SIMMONS, M. J. M., and EAST, H. E. I. T. M., 1994, Calcareous Algae and Foraminifera as Water-Depth Indicators: an Example from the Early Cretaceous Carbonates of northeast Arabia: Micropalaeontology and hydrocarbon exploration in the Middle East, 243-252.
[19] CASEY, R. J. O. M. P., 1977, The Ecology and Distribution of Recent Radiolarial, 2, 809-845.
[20] CHERCHI, A., and SCHROEDER, R. J. C. R., 2013, The Praeorbitolina/Palorbitolinoides Association, an Aptian Biostratigraphic Key-interval at the southern Margin of the Neo-Tethys, 39, 70-77.
[21] DUPRAZ, C., and STRASSER, A. J. F., 1999, Microbialites and Micro-Encrusters in Shallow Coral Bioherms (Middle to Late Oxfordian, Swiss Jura Mountains): Facies, 40, 101-129.
[22] FLUGEL, E., 2010, Microfacies of Carbonate Rocks: Analysis, Interpretation and Application: Berline Springer.
[23] GOLESTANEH, A. J. B. D. B., SECTION IV. 1965. Micropaleontological Study of Khami Group and Jurassic-Cretaceous in Fars Province (Southern Iran). 165-197.
[24] GRäFE, K. U., and WENDLER, J., 2003, Foraminifers and Calcareous Dinoflagellate Cysts as Proxies for Deciphering Sequence Stratigraphy, Sea-Level Change, and Paleoceanography of Cenomanian-Turonian Hemipelagic Sediments in Western Europe: SEPM Special Publication, 229–262.
[25] HAGHIGHI, A. S., and SAHRAEYAN, M. J. J. O. A. E. S., 2014, Facies Analysis and Diagenetic Features of the Aptian Dariyan Formation in Zagros Fold–Thrust Belt, SW Iran, 598-613.
[26] HOTTINGER, L. J. B. D. L. S. G. D. F., 1997, Shallow Benthic Foraminiferal Assemblages as Signals for Depth of Their Deposition and Their Limitations, 168, 491-505.
[27] HOTTINGER, L. J. N., 1982, Larger Foraminifera, Giant Cells with a Historical Background, 69, 361-371.
[28] IMMENHAUSER, A., SCHLAGER, W., BURNS, S., SCOTT, R., GEEL, T., LEHMANN, J., . . . BOLDER-SCHRIJVER, L. J. J. O. S. R., 1999, Late Aptian to Late Albian Sea-Level Fluctuations Constrained by Geochemical and Biological Evidence (Nahr Umr Formation, Oman): Journal of Sedimentary Research, 69, 434-446.
[29] JAMES, G., & WYND, J. J. A. B., 1965, Stratigraphic Nomenclature of Iranian Oil Consortium Agreement Area, 49, 2182-2245.
[30] KAIHO, K., and HASEGAWA, T. J. P., 1994, End-Cenomanian Benthic Foraminiferal Extinctions and Oceanic Dysoxic Events in the northwestern Pacific Ocean: PALAEOCLIMATOLOGY, PALAEOECOLOGY, 111, 29-43.
[31] KALANTARI, A. 1976. Microbiostratigraphy of the Sarvestan area, southwestern Iran: National Iranian Oil Co.
[32] KHERADPIR, A. J. O. R. 1975. Stratigraphy of the Khami Group in southwest Iran. 1235,
[33] KOOP, W., & ORBELL, G. (1977). Regional chronostratigraphic thickness and facies distribution maps of SW Iran Area (Permian and younger). In: Oil Service Company of Iran, Report.
[34] LEINFELDER, R. R., NOSE, M., SCHMID, D. U., and WERNER, W. J. F., 1993, Microbial Crusts of the Late Jurassic: Composition, Palaeoecological Significance and Importance in Reef Construction, 29, 195.
[35] MEHRABI, H., RAHIMPOUR-BONAB, H., ENAYATI-BIDGOLI, A. H., and NAVIDTALAB, A., 2014, Depositional Environment and Sequence Stratigraphy of the Upper Cretaceous Ilam Formation in Central and Southern Parts of the Dezful Embayment, SW Iran, Carbonates and Evaporites, 29, 263-278.
[36] MOOSAVIZADEH, M., MAHBOUBI, A., MOUSSAVI-HARAMI, R., and KAVOOSI, M. J. A. J. O. G., 2014, Early Aptian Oceanic Anoxic Event (OAE 1a) in Northeastern Arabian Plate Setting: an Example from Dariyan Formation in Zagros Fold–Trust Belt, SE Iran: Arabian Journal of Geosciences, 7, 4745-4756.
[37] MOOSAVIZADEH, S. M. A., MAHBOUBI, A., MOUSAVI-HARAMI, R., KAVOOSI, M. A., and SCHLAGINTWEIT, F. J. B. O. G., 2015, Sequence Stratigraphy and Platform to Basin Margin Facies Transition of the Lower Cretaceous Dariyan Formation (northeastern Arabian Plate, Zagros Fold-Thrust Belt, Iran): Bulletin of Geosciences,90, 145-172.
[38] NADERI-KHUJIN, M., SEYRAFIAN, A., VAZIRI-MOGHADDAM, H., and TAVAKOLI, V. J. F., 2016, A Record of Global Change: OAE 1a in Dariyan Shallow-Water Platform Carbonates, southern Tethys, Persian Gulf, Iran: Facies ,62, 25.
[39] NADERI‐KHUJIN, M., SEYRAFIAN, A., VAZIRI‐MOGHADDAM, H., and TAVAKOLI, V. J. J. O. P. G., 2016, Characterization of the Late Aptian top-Dariyan Disconformity Surface Offshore SW Iran, A Multi-proxy Approach: Journal of Petroleum Geology, 269-286.
[40] REISS, Z., and HOTTINGER, L., 1984, The Gulf of Aqaba: Ecological Micropaleontology: Springer Science & Business Media, 50.
[41] SCHROEDER, R., VAN BUCHEM, F. S., CHERCHI, A., BAGHBANI, D., VINCENT, B., IMMENHAUSER, A., & GRANIER, B. J. G. S. P. 2010. Revised orbitolinid biostratigraphic zonation for the Barremian–Aptian of the eastern Arabian Plate and implications for regional stratigraphic correlations. 4, 49-96.
[42] SIMMONS, M., WHITTAKER, J., & JONES, R., 2000, Orbitolinids from Cretaceous Sediments of the Middle East–a Revision of the FRS Henson and Associates Collection, Paper presented at the Proceedings of the Fifth International Workshop on Agglutinated Foraminifera, Grzybowski Foundation Special Publication.
[43] TASLI, K., ÖZER, E., and KOC, H. J. G., 2006, Benthic Foraminiferal Assemblages of the Cretaceous Platform Carbonate Succession in the Yavca Area (Bolkar Mountains, S Turkey): Biostratigraphy and Paleoenvironments: Geobios, 39, 521-533.
[44] VAN BUCHEM, F. S., BAGHBANI, D., BULOT, L. G., CARON, M., GAUMET, F., HOSSEINI, A., . . . VEDRENNE, V. J. G. S. P., 2010, Barremian–Lower Albian Sequence Stratigraphy of southwest Iran (Gadvan, Dariyan and Kazhdumi Formations) and its Comparison with Oman, Qatar and the United Arab Emirates: GeoArabia Special Publication, 4, 503-548.
[45] WELLS, A. J. J. G. M. 1969. The crush zone of the Iranian Zagros mountains, and its implications, 106, 385-394. [46] WILSON, J. L., 1975, Carbonate Facies in Geologic History: Berline, Heidelberg, New York, Springer.