زیست¬چینه نگاری و ریز رخساره¬های سازند آسماری در یال جنوبی تاقدیس میش (شمال¬شرق گچساران)
محورهای موضوعی : شاخه های دیگر علوم زمین در ارتباط با زمین شناسی نفتصابر احمدی 1 * , علی صیرفیان 2 , حسین وزیری مقدم 3
1 - دانشگاه اصفهان
2 - دانشگاه اصفهان
3 - دانشگاه اصفهان
کلید واژه: سازند آسماری, الیگوسن – میوسن, یال جنوبی تاقدیس میش, زیست¬, چینه نگاری, ریز رخساره¬, ها, محیط رسوبی.,
چکیده مقاله :
سازند آسماری در برش یال جنوبی تاقدیس میش (شمال شرق گچساران)، واقع در 22 کیلومتری از شهرستان باشت، در مجاورت روستای کلاغ نشین دارای 281 متر ضخامت است. در این پژوهش، زیست چینه نگاری و ریز رخساره های سازند آسماری در برش ذکر شده مورد مطالعه و نتایج به دست آمده با 5 برش از سازند آسماری در نواحی هم جوار و نزدیک به آن مقایسه شده است. با مطالعه بر روی 172 مقطع میکوسکوپی، 3 زیست زون برای سازند آسماری در برش مورد مطالعه تعیین شد و زون های زیستی 1. Lepidocyclina – Operculina – Ditrupa assemblage zone, 2. Archaias asmaricus – Archaias hensoni – Miogypsinoides complanatus assemblage zone, 3. Indeterminate zone. تعیین گردید. با توجه به مطالعه فرامینیفرهای کف زی و زیست زون ها، سن برش مورد مطالعه از الیگوسن پسین (روپلین-چاتین) تا میوسن پیشین (آکی تانین) معرفی می گردد. مطالعات ریز رخساره ها منجر به شناسایی 10 ریز رخساره و 4 زیر ریز رخساره رسوبی متعلق به دریای باز و لاگون (نیمه محصور و محصور) گردیده است که شامل بخش های خارجی، میانی و داخلی یک رمپ هم شیب (رمپ هموکلینال) می باشد.
Asmari Formation at the section of the south flank of Mish anticline (northeast of Gachsaran), located 22 km northeast of Basht city, in vicinity village Kalagh ¬Neshin is investigated and has a thickness of 281 meters. In this research, biostratigraphy and microfacies of the Asmari Formation in this section were studied and the results were compared with 5 section of Asmari Formation in similar regions and close to it. By studying on 172 microscopic sections, 3 the biozone for Asmari Formation in the section the study was carried out and the section studied given that is: Lepidocyclina – Operculina – Ditrupa assemblage zone. Archaias asmaricus – Archaias hensoni – Miogypsinoides complanatus assemblage zone. Indeterminate zone. According to the study of benthic foraminifera and biozones, the cut off age is from the late Oligocene (Rupelian-Chattian) to the early Miocene (Aquitanian). Microfacies studies led to identify 10 microfacies and 4 subfacial belonging to the open marine and lagoon (semi-closed and enclosed) environments, which includes the external, intermediate, and interior parts of a hemocalinal ramp.
[1] ابطحی فروشانی، ز.، و ع. صیرفیان، 1393، ریز رخساره¬ها و چینه نگاری سکانسی سازند آسماری در برش تنگ سرخ، جنوب شرق یاسوج: رخساره¬های رسوبی، جلد هفتم، شماره یکم، صفحه 18-1.
[2] بختیاری، س.، 1384، اطلس راه¬های ایران: موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، مقیاس 1:100000، 271 صفحه.
[3] براری¬خارکشی، م.، 1396، زیست¬چینه نگاری و ریز رخساره¬های سازند آسماری در تاقدیس لار (شمال¬خاوری گچساران): پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، 204 صفحه.
[4] رنجبر، ه.، ع. صیرفیان، ح. وزیری مقدم و ع. رحمانی، 1393، ریز رخساره¬ها و پالئواکولوژی سازند آسماری در یال جنوب شرقی تاقدیس خامی: زمین¬شناسی نفت ایران، شماره هفتم، صفحه 33-14.
[5] زارع، م.، ح. وزیری¬مقدم، ع. طاهری، و ع. غبیشاوی، 1394، ریز رخساره¬ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند آسماری در یال جنوبی تاقدیس کوه سیاه، شمال دهدشت: رسوب¬شناسی کاربردی، ش. 5، ص. 12-28.
[6] صالح، ز.، 1390، زیست¬چینه نگاری و ریز رخساره¬های سازند آسماری در برش کوه شجبیل، شمال غرب یاسوج: پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، 122 صفحه.
[7] طاهری، ع.، و ح. وزیری¬مقدم، 1388، زیست¬چینه نگاری و پالئواکولوژی سازند آسماری در خاور دوگنبدان بر اساس روزن¬داران: مجله علوم دانشگاه تهران، جلد سی و پنجم، شماره سوم، صفحه 23-32.
[8] الله¬کرم¬پور ديل، م.، ١٣٨٨، زيست¬چينه نگاري و ریز رخساره¬هاي سازند آسماري در يال شمالي کوه ديل، شمال گچساران: پايان¬نامه کارشناسي ارشد، دانشگاه اصفهان، ٩٩ صفحه.
[9] مطیعی، ه.، 1383، زمین¬شناسی ایران (چینه¬نگاری زاگرس): انتشارات زمین¬شناسی، 583 صفحه.
[10] نقشه زمین شناسی فهلیان، 1974، شرکت ملی نفت ایران.
[11] ADAMS, T. D., and F. BOURGEOIS, 1967 Asmari biostratigraphy: Geological and Exploration Iranian Offshore Oil Company, Report, no. 1074 (unpublished).
[12] ALLAHKARAMPOUR DILL, M., H. VAZIRI-MOGHADDAM, A. SEYRAFIAN, and A. BEHDAD (Ghabeishavi) 2017, Oligo-Miocene carbonate platform evolution in the northern margin of the Asmari intra-shelf basin SW Iran: Marine and Petroleum Geology.
[13] AMIRSHAHKARAMI, M., VAZIRI-MOGHADDAM, H., and A. TAHERI, 2007, Sedimentary facies and sequence stratigraphy of the Asmari Formation at Chaman-Bolbol, Zagros Basin, Iran: Journal of Asian Earth Sciences, 29, 947-959.
[14] AURELL, M., BADENAS, B., BOSENCE, D.W.J., WALTHAM, D.A., 1998. Carbonate Production and Offshore Transport on a Late Jurassic Carbonate Ramp (Kimmeridgian, Iberian Basin, NE Spain): Evidence from Outcrops and Computer Modelling, Geological Society, London, Special Publications, 149, 137–161 1.
[15] AURELL, M., BOSENCE, D.A.N., WALTHAM, D., 1995. Carbonate ramp depositional systems from a late Jurassic epeiric platform (Iberian Basin, Spain): a combined computer modelling and outcrop analysis. Sedimentology 42(1), 75–94.
[16] BARATTOLO, F., D. BASSI, and R. ROMERO, 2007, Upper Eocene larger foraminiferal-coralline algal facies from the Klokova Mountain (south continental Greece): Facies, 53, 361-375.
[17] BASSI, D., and J. H. NEBELSICK, 2010, Components, facies and ramps: Redefining Upper Oligocene shallow water carbonates using coralline red algae and larger foraminifera (Venetian area, northeast Italy): Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 295, 258-280.
[18] BASSI, D., L. HOTTINGER, and J. H. NEBELSICK, 2007, Larger foraminifera from the Upper Oligocene of the Venetian area, North-East Italy: Paleontology, 50(4), 845-868.
[19] BEAVINGTON-PENNEY, S. J., and A. RACEY, 2004, Ecology of extant nummulitids and other larger benthic foraminifera: applications in paleoenvironmental analysis: Earth Science Reviews, 67, 219-265.
[20] BRANDANO, M. and L. CORDA, 2002, Nutrients, sea level and tectonics: constraints for the facies architecture of a Miocene carbonate ramp in central Italy: Terra Nova, 14(4), 257–262.
[21] BRANDANO, M., V. FREZZA, L. TOMASSETTI, and M. PEDLEY, 2008, Facies analysis paleoenvironmental interpretation of the Late Oligocene Attard Member and (Lower Coralline Limestone Formation), Malta: Sedimentology, p. 1-21.
[22] BRANDANO, M., V. FREZZA, L. TOMASSETTI, M. PEDLEY, and R. MATTEUCCI, 2009, Facies analysis and paleoenvironmental interpretation of the Late Oligocene Attard Member (Lower Coralline Limstone Formation), Malta: Sedimentology, 56, 1138-1158.
[23] BUSK, H. G., and H. T. MAYO, 1918, Some notes on the geology of the Persian oilfields: Jomal Istitute Petroleum Technology, 5(17), 5-26.
[24] BUXTON, M.W.N., PEDLEY, H.M., 1989, Short paper: a standardized model for Tethyan Tertiary carbonates ramps: Journal of the Geological Society, London, 146(5), 746–748.
[25] CORDA, L., and M. BRANDANO, 2003, Aphotic zone carbonate production on a Miocene ramp, Central Apennines, Italy: Sedimentary Geology, 161, 55-70.
[26] COSOVIC, V., K. DROBNE, and A. MORO, 2004, Paleoenvironmental model for Eocene foraminiferal limestones of the Adriatic carbonate platform (Istrian Peninsula): Facies, 50, 61-75.
[27] DUNHAM, R. J., 1962, Classification of carbonate rocks according to their depositional texture, in W. E. Ham, ed., Classification of carbonate rocks: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 1, 108-121.
[28] EHRENBERG, S. N., N. A. H. PICARD, G. V. LAURSEN, S. MONIBI, Z. K., MOSSADEGH, T. A., SVANA, A. A. M. AQRAWI, J. M. MCARTHUR, and M. F. THIRWALL, 2007, Strontium isotope stratigraphy of the Asmari Formation (Oligocene-Lower Miocene), SW Iran: Journal of Petroleum Geology, 30, 107-128.
[29] EMBRY, A. F., and J. E. KLOVAN, 1971, Late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, Northwest territories (revision of Dunham classification): Bulletin of Canadian Petroleum Geology, 19, 730-781.
[30] FLUGEL, E., 2010, Microfacies of carbaonate rocks: Berline, Springer, 976.
[31] GEEL, T., 2000, Recognition of Stratigraphic sequence in carbonate platform and slope deposits: empirical models based on microfacies analyses of palaeogene deposits in southeastern Spain: Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155, 211-238.
[32] HALFAR, J., and M. MUTTI, 2005, Global dominance of corraline red-algal facies: a response to Miocene oceanographic events: Geology, v. 33, p. 481-484.
[33] HALLOCK, P., 1999, Symbiont-Bearing Foraminifera, in: B. K., Sen Gupta, ed., Modern Foraminifera, Kluwer Academic, Dordrecht, 123-139.
[34] HOTTINGER, L., 1983, Processes determining the distribution of larger foraminifera in space and time: Utrecht Micropaleontological Bulletins, 30, 239-253.
[35] HOTTINGER, L., 1997, Shallow bentihic foraminiferal assembelages as signals for depth of their deposition and their limitations: Bulletin of the Geological Society of France., 168, 491–505.
[36] KAKEMAM, U., M. H. ADABI, A. SADEGHI, and M. H. KAZEMZADEH, 2016, Biostratigraphy, paleoecology, and paleoenvironmental reconstruction of the Asmari formation in Zagros basin, southwest Iran: Arab Journal Geoscience, 9, 15.
[37] LAURSEN, G. V., S. MONIBI, T. L. ALLAN, N. A. H. PICKARD, A. HOSSEINEY, B. VINCENT, Y. HAMON, F. S. P. VAN BUCHEM, A. MOALLEMI, and G. DRUILLION, 2009, The Asmari Formation revisited: changed stratigraphy allocation and new biozonation: Frist International Petroleum Conference and Exhibition, Shiraz, Iran.
[38] LEE, J. J., 1990, Fine structure of rodophycean profyridium purpureum insitu in peneroplis pertusus and P. asicularis: Journal of Foraminiferal, Res., 20, 162-169.
[39] MORSILLI, M., BOSELLINI, F.R., POMAR, L., HALLOCK, P., AURELL, M., PAPAZZONI, C.A., 2012. Mesophotic coral buildups in a prodelta setting (Late Eocene, southern Pyrenees, Spain): a mixed carbonate–siliciclastic system. Sedimentology 59(3), 766–794.
[40] MOSSADEGH, Z. K., D. W. HAIG, T. ALLAN, M. H. ADABI, and A. SADEGHI, 2009, Salinity changes during Late Oligocene to Early Miocene Asmari Formation deposition, Zagros Mountains, Iran: Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 272, 17-36.
[41] MUTTI, M., and P. HALLOCK, 2003, Carbonate system along nutrient and temperature gradient: Some sedimentological and geochemical constraits: Earth- Science, 92, 465-475.
[42] PEDLEY, M., 1996, Miocene reef facies of Pelagian region (Central Mediterranean region), in: E. K. Franseen, M. Esteben, W. C. Ward, and J. M. Rouchy, eds., Models for Carbonate Stratigraphy from Miocene Reef complexes of Mediterranean Regions: Society for Sedimentary Geology Concept Sediment Paleontology, 5, 247-259.
[43] POMAR, L., 2001a, Types of carbonate platforms: a genetic approach: Basin Research, 13, 313-334.
[44] POMAR, L., 2001b, Ecological control of sedimentary accommodation: evolution from a carbonate ramp to rimmed shelf, Upper Miocene, Balearic Islands: Paleogeography, Paleoclimatology, Paleoecology, 175, 249-272.
[45] POMAR, L., BASSANT, P., BRAVDANO, M., RUCHONNET, L., and X. JANSON, 2012, Impact of carbonate producing biota on platform architectur: Insights form Miocene examples of the Mediterranean Region: Earth-Science Reviews, v. 113(3), 186-211.
[46] POMAR, L., G. MATEU-VICENS, M. MORSILLI, and M. BRAVDANO o, 2014, Carbonate ramp evolution during the late Oligocene (Chattian), Salento Peninsula, southern Italy: Paleogeography, Paleoclimatology, Paleoecology, 404, 109-132.
[47] POMAR, L., HAQ, B.U., 2016. Decoding depositional sequences in carbonate systems: concepts vs experience. Glob. Planet. Change 146, 190–225.
[48] RAHMANI, A., A. TAHERI, H. VAZIRI-MOGHADDAM, and A. GHABEISHAVI, 2012, Biostratigraphy of the Asmari Formation at Khaviz and Bangestan Anticlines, Zagros Basin, SW Iran: Neues Jahrbuch fur Geologie und Palaontologie-Abhandlungen, 263(1), 1-16.
[49] RICHARDSON, P. K., 1924, The geology and oil measures of southwest Persia: Journal Institute Petroleum Technology, 10, 256-283.
[50] ROMERO, J., E. CAUS, and J. ROSELL, 2002, A model for the palaeoenvironmental distribution of larger foraminifera based on late Middle Eocene deposits on the margin of the South Pyrenean basin (NE Spain): Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology, 179(1), 43-56.
[51] SALEH, Z., and A. SEYRAFIAN, 2013, Facies and depositional sequences of the Asmari Foramtion , Shajabil Anticline, North of the Izeh zone, Zagros Basin, Iran: Acta Geologica Sinica, 87(6), 1520-1532.
[52] SAURA, E., VERGES, J., HOMKE, S., BLANC, E., SERRA-KIEL, J., BERNAOLA, G., CASCIELLO, E., ELDING of the NW Zagros early foreland basin during the Late Cretaceous and early Tertiary. J. Geol. Soc. 168(1), 235–250.
[53] SHABAFROOZ, R., A. MAHBOUBI, H. VAZIRI-MOGHADDAM, A. GHABEISHAVI, and R. MOUSSAVI-HARAMI, 2015, Depositional architecture and sequence stratigraphy of the Olig-Miocene Asmari platform; Southeastern Izeh Zone, Zagros Basin, Iran: Facies, 61, 422-452.
[54] TAHERI, M. R., H. VAZIRI-MOGHADDAM, A. TAHERI, and A. GHABEISHAVI, 2017, Biostratigraphy and paleoecology of the Oligo-Miocene Asmari Formation in the Izeh zone (Zagros Basin, SW Iran): Boletín de la Sociedad Geológica Mexicana, 69(1), 59-85.
[55] THOMAS, A. N., 1950, Haplophragmium alingeri sp. Nov., and some new species of Zeauvigerina Finlay from Southwest Iran: Annals Magazine of Natural History, Ser. 12(3), 287-301.
[56] TUCKER, M. E., 1990, Geological background to carbonate sedimentation, in: M. E. Tucker and V. P. Wright, eds., Carbonate Sedimentology: Blackwell Scientific Publications, Oxford, 28-69.
[57] VAN BUCHEM, F. S. P., T. L. ALLAN, G. V. LAURSEN, M. LOTFPOUR, A. MOALLEMI, S. MONIBI, H. MOTIEI, N. A. H. PICKARD, A. R. TAHMASBI, V. VEDRENE, and B. VINCENT, 2010, Regional stratigraphic architecture and reservoir types of the Oligo-Miocene deposits in the Dezful Embayment (Asmari and Pabdeh formations) SW Iran: Geological Society, London, Special Paper, 329, 219-263.
[58] VAZIRI-MOGHADDAM, H., M. KIMIAGARI, and A. TAHERI, 2006, Depositional environment and sequence stratigraphy of the Oligo-Miocene Asmari Formation in SW Iran: Facies, 52, 41-51.
[59] WILSON, J. L., 1975, Carbonate facies in geologic history: Berlin, Heidelberg, New York, Springer, 471.
[60] WILSON, M. E. J., and A. VECSEI, 2005, The apparent paradox of abundant foramol facies in low latitudes: their environmental significance and effect on platform development: Elsevier, 69, 1, 133-168.
[61] WRIGHT, V. P., 1992, A revised classification of limestone: Sedimentary Geology, 76, 177-185.
[62] WYND, J. G., 1965, Biofacies of the Iranian consortium-agreement area: Iranian Offshore Oil Company, 1082 (unpublished).