ریز زیست چینه نگاری، عمق سنجی دیرینه و شناسایی گونه های جدید از روزنبران شناور سازند آبدراز در برش قلعه زو، باختر حوضه رسوبی کپه داغ
محورهای موضوعی : شاخه های دیگر علوم زمین در ارتباط با زمین شناسی نفت
میثم شفیعی اردستانی
1
(دانشگاه فردوسی مشهد)
محمد وحیدی نیا
2
(دانشگاه فردوسی مشهد)
فاطمه فرازی فر
3
(دانشگاه فردوسی مشهد)
کلید واژه: حوضه رسوبي كپه داغ, سازند آبدراز, برش چینه شناسی قلعه زو, روزنبران شناور, زیست چینه نگاری, معادله تعیین عمق دیرینه,
چکیده مقاله :
در این مطالعه سازند آبدراز در برش قلعه زو واقع در باختر حوضه رسوبی کپه داغ مورد مطالعه قرار گرفت. این سازند در برش مورد مطالعه از سنگ آهک‌های توده‌ای و مارن به همراه سنگ آهک گل سفیدی تشکیل شده است. در این برش مرز زیرین سازند آبدراز با سازند آیتامیر بصورت ناپیوسته و هم شیب و مرز بالایی آن با سازند آب تلخ بصورت پیوسته و هم شیب می باشد. ضخامت سازند آبدراز در این برش 216 متر اندازه گیری شده است. در این مطالعه تعداد 55 گونه از روزنبران شناور متعلق به 15 جنس در غالب 4 زیست زون مورد شناسایی قرار گرفت. بر اين اساس سازند آبدراز در برش قلعه زو در بردارنده محدوده latest Early Turonian-Late Santonian مي باشد. در این مطالعه چهار گونه روزنبران شناور Dicarinella bouldinensis (Pessagno 1967), Dicarinella takayanagii Hasegawa 1999, Marginotruncana desioi (Gandolfi 1955), Marginotruncana caronae Peryt 1980 برای اولین بار از ایران شناسایی و معرفی گردیده است. همچنین در این تحقیق شکل هندسی روزنبران شناور به همراه معادلات تعیین عمق دیرینه به منظور تعیین تغییرات سطح آب دریا مورد مطالعه قرار گرفت. در زير آشكوب‌های تورونين پیشین و مياني در اين برش بالا بودن ميزان فراواني گروه M1 و پايين بودن ميزان فراواني گروه M3 حاكي از پايين بودن سطح آب دريا در اين مقطع زماني است. در انتهاي آشكوب تورونين, ميزان فراواني گروه M3 به همراه %P نشان از بالا بودن سطح آب دريا دارد. در آشكوب‌های كنياسين و سانتونين گروه مورفوتايپي M1 غالب و گروه مورفوتايپي M3 داراي فراواني پايين مي باشد كه تمام موارد مذكور نشان از پايين بودن سطح آب دريا دارد. همچنين عمق ميانگين بدست آمده توسط معادله Depth = e (3.58718 + (0.03534 × %P)) براي برش مورد نظر برابر با مقدار عددي 146 متر و نشان از نهشت رسوبات این برش در یک محیط Outer Neritic مي باشد.
In this study, Abderaz Formation at Qalezo section in the west of the Kopeh-Dagh sedimentary basin has been studied. It has consisted mainly of massive limestone, Marl and chalky limestone units at the mentioned section. Abderaz Formation at Qalezo section, the lower contact with Aitamir Formation is paraconform and the upper contact with Abtalkh Formation is conformed and continuous. The thickness of Abderaz Formation, 216 meters, has been measured. In this investigation have been identified 55 planktonic foraminifera species belong to 15 genera, in a frame of 4 biozones have been recognized. Finally, based on this research was distinguished from latest Early Turonian-Late Santonian ages for this section. In this study four planktonic foraminifera species, Dicarinella bouldinensis (Pessagno 1967), Dicarinella takayanagii Hasegawa 1999, Marginotruncana desioi (Gandolfi 1955), Marginotruncana caronae Peryt 1980 have been introduced for the first time in Iran. Also in this research planktonic foraminifera test geometric in Abderaz Formation at Qalezo section has been studied for sea-level changes. In Lower-Middle Turonian substages, the high frequency of the M1 group and low frequency of M3 group displayed fall seal level at this time. In Late Turonian frequencies of M3 group with accompany of %P was shown rise sea level. In the Coniacian and Santonian stages, the M1 group is dominant and the M3 group is low frequency and all of the mentioned evidence were demonstrates fall sea level. Also, the depth average of the studied section based on Depth = e (3.58718 + (0.03534 × %P)) has been calculating 146 meters which were shown these sediments deposited in Outer Neritic environment.
[1]- شفيعي اردستاني ميثم 1387. ميكروبايواستراتيگرافي سازند آبدراز در برش الگو( شرق كپه داغ)٬ پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه تهران.126 صفحه.
[2]- شفيعي اردستاني ميثم 1393. زيست چينه نگاري٬ تطابق زيستي و حوادث زيستي قاعده كونياسين و سانتونين سازند آبدراز در شرق و غرب حوضه كپه داغ٬ شمال شرق ايران پايان نامه دکتری دانشگاه فردوسی مشهد.400 صفحه.
[3]- شفیعی اردستانی، میثم، وحیدی نیا محمد 1397. مطالعه آماری ساختارهاي محافظت‌کننده دهانی فرامینیفر های پلانکتونیک سازند آبدراز (تورونین- ابتدای کامپانین) در شرق حوضه رسوبی کپه داغ، (شمال شرق ایران). فصلنامه علوم زمین پاييز 98 ، سال بيست و نهم، شماره 113 ، صفحه 229 تا 24.
[4]- عبدالشاهي مهرانه 1388. بايواستراتيگرافي سازند آبدراز در برش شوراب (جنوب غرب آق دربند)٬ بر مبناي فرامينيفرها. پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه فردوسي مشهد صفحه144.
[5]- درافشان ندا، وحیدی نیا محمد، شفیعی اردستانی میثم 1397. بررسی تغییرات عمقی قسمت فوقانی سازند آیتامیر و بخش های تحتانی-میانی سازند آبدراز در برش گردنه مزدوران، شرق حوضه رسوبی کپه داغ، شمال شرق ایران. چهارمین همایش انجمن رسوب شناسی ایران. دوم و سوم آبان ماه 1397. دانشگاه زنجان.
[6]کلنات بهناز، وحیدی نیا محمد، وزیری مقدم حسین، محمودی قرایی محمد حسین 1395. زیست چینه نگاری و پالئواکولوژی محدوده مرز سنومانین-تورونین در شرق حوضه کپه داغ. پایان نامه دکتری.
[7]کاظم زاده محمد حسن، صادقی عباس، آدابی محمد حسن، هرمز قلاوند 1395. زیست چینه نگاری سازند آبدراز در برش چینه شناسی شیخ( شمال شرق بجنورد) بر مبنای فرامینیفرهای پلانکتون. پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی دانشگاه اصفهان. سال سی و دوم، شماره پیاپی 65 شماره چهارم، زمستان 1395 ص 47-66.
[8] كشاورز، ع 1390. بايواستراتيگرافي سازند آبدراز در برش روستاي شيخ بر اساس آمونيت‌ها و خارپوستان. پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد صفحه146.
[9] داوطلب الهام، وحیدی نیا محمد، قاسمی نژاد ابراهیم، عاشوری علیرضا 1396. زیست چینه نگاری و محیط رسوبی سازند آبدراز بر مبنای پالنومورف های دریایی و روزن داران در برش های کلات نادری(قره سو) و باغک پادها در شرق حوضه کپه داغ. پایان نامه دکتری.
[10] نوربخش رزمي، ج. 1391. بايواستراتيگرافي سازند آبدراز در ناوديس شيخ(برش روستاي قلعه زو) بر اساس آمونيت‌ها و خارپوستان. پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد صفحه142.
[11] نوروزیان آزاده، وحیدی نیا محمد، شفیعی اردستانی میثم 1397. عمق سنجی دیرینه سازند آبدراز در برش روستای بهادر خان، مرکز حوضه رسوبی کپه داغ، شمال شرق ایران. چهارمین همایش انجمن رسوب شناسی ایران. دوم و سوم آبان ماه 1397. دانشگاه زنجان.
[12]وحيدی نيا محمد, علي اصغر آريايي , ابراهيم امين سبحاني 1378. نگرشي جديد بر سازند آبدراز در مناطق شرق حوضه کپه داغ. مجله علوم پايه دانشگاه آزاد اسلامی تهران، سال نهم شماره 31 و 32 بهار و تابستان 1378، صفحات 2325 تا 2385 .
[13]Abdel-Kireem, M. R., Samir, A. M., Ibrahim, M. I. A. 1995. Upper Cretaceous planktonic foraminiferal zonation and correlation in the northern part of Western Desert, Egypt. Neues Jahrbuch für Geologie und Palaöntologie, Monatshefte, 198 (3) 329-361.
Be, A, W.H, 1977: An econlogical, zoogeographical & taxonomic review of recent planktonic foraminifera. In: Ramsay, A.T.S. (Editor) Oceanic[14] micropalaeontology, I, 1-100.
[15]Bolli H.M., 1957. The genera Praeglobotruncana, Globotruncana, Rotalipora Abathomphalus in the Upper Cretaceous of Trinidad, B.W.I.U.S. Natural History Museum Bulletin, n.215, p.51-60.
Bolli, H, M.1966. Zonation of Cretaceous to Pliocene marine sediments based on planktonic foraminifera. Boletin Informativo Asociacion Venezolana de[16] Geologia, Minerfa y Petroleo 9, 3-32.
Caron, M. 1985. Cretaceous planktic foraminifera. In. Bolli, H.M., Saunders, J.B., Perch Nielsen, K. (Eds), Plankton stratigraphy. cambridge university press.[17] 17-86.
[18]Coccioni. R and Premoli-Silva. I, 2015. Revised Upper Albian–Maastrichtian planktonicforaminiferal biostratigraphy and magneto -stratigraphy of the classical Tethyan Gubbiosection (Italy). Newsletters on Stratigraphy, Vol. 48/1 (2015), 47–90.
[19]Dimitrova, E, Valchev, B. 2007: Attempt for Upper Cretaceous planktic foraminiferal zonation of the Srednogoriå & Eastern Balkan Zones (Bulgaria).Geologica Balcanica, 36, 1—2, Sofia, Iun, 55—63.
Georgescu D 2017. Upper Cretaceous planktic foraminiferal biostratigraphy. Studia UBB Geologia, 2017, 61 (1-2), 5-20[20].
[21]Kalantari, A., (1969): Foraminifera from the middle-Jurassic-Cretaceous of Kopet-Dagh region (N.E. Iran). Tehran NIOC. Geol. Laboratories, Publication No.3. Ph.D. thesis, London University.
[22]Keller, G., 1999: The Cretaceous-Tertiary Mass extinction in planktonic foraminifera: Biotic constrains for catastrophe theories, in: Macleod, N., & G. Keller, Cretaceous-Tertiary mass extions: Biotic &environmental changes, 49-83.
Krumbein, W. C., & Sloss, L. L., 1963. Stratigraphy and sedimentation: 2nd ed., San Francisco, W. H. Freeman & Co., 660 p[23].
Loeblich, A. R. Jr & Tappan, E. 1988: Foraminiferal genera & their classification, 970 p. (Van Nostrand Reinhold Company, New York)[24].
[25]Peryt, D., Lamolda, M.A., 2002: Benthic foraminifers from the Coniacian- Santonian boundary interval at Olazagutia, Spain. In: Lamolda, M.A. (Comp.), Meetingon the Coniacian-Santonian Boundary, Bilbao, September14-16, 2002. Abstracts and Field Guide Book, 19.
[26]Premoli Silva, I. & Verga, D. 2004: Practical Manual of Cretaceous Planktonic Foraminifera. In: Verga, D. & Rettori, R., (Eds.): International school onPlanktonic Foraminifera., Universities of Perugia & Milano, Tipografia Pontefelcino, Perugia 283 p.
[27]Robaszynski, F., Caron, M., 1979: Atlas de foraminife`rs planctoniques du Cre´tace´ moyen (Mer Boreale et Tethys), premie`re partie. Cahiers de Micropaleontologie 1 (1–185 p.).
[28]Robaszynski, F., Caron, M., Gonzalez Donoso, J.M., Wonders, A.A.H., 1984: Atlas of Late Cretaceous Globotruncanids. Revue de Micropale´ontologie 26 145-305.
Robaszynski, F., & Caron, M, 1995: Foraminifers planktonique du cretace: Bulletine Society Geological of France, t.166, 681-698[29].
[30]SHafiee, A. M., Vahidinia M., Youssef A.M., 2011. Biostratigraphy and foraminiferal bioevents of the Abderaz formation (middle turonian-lowercampanian) in Kopeh-Dagh sedimentary basin, Northeastern Iran. Egyptian Journal of Paleontology, 11:1-16.
SHafiee, A.M., Vahidinia M., Sadeghi A, 2015. Planktic foraminiferal paleobathymetry of the Santonian-Campanian boundary in Eastern Kopeh-Dagh Basin,[31] Northeastern Iran. Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 24:05-11.
[32]SHafiee A.M., Vahidinia M., Youssef A. 2020. The occurrence of Neoflabellina bioevents across the Coniacian/Santonian boundary in the Abderaz Formation, Kopeh-Dagh Basin, Iran. Stratigraphy ( In press).
[33]Vahidinia M., Youssef A.M., SHafiee A.M., Sadeghi A., Dochev D., 2014. Integrated biostratigraphy and stage boundaries of the Abderaz Formation, east of theKopeh-Dagh sedimentary basin, NE Iran. Journal of African Earth Sciences, 90:87–104.
[34]Vahidinia M., SHafiee A.M., 2017. Biostratigraphy of the Abderaz Formation Based on Heterohelicids, at Six Stratigraphical Sections in East and Center of the Kopeh-Dagh Sedimentary Basin, Northeastern of Iran. International Journal of Geosciences, 8: 623-645.
[35]Van der Zwaan, G.J., Jorissen, F.J., & De Stigter, H.C., 1990: The depth-dependency of planktonic/benthic foraminiferal rations; constraints & applications; Marine Geology 95, 1–16.