بررسي زيست چينه¬نگاري و ريز رخساره¬هاي سازندهاي شهبازان و آسماري (گذر از ائوسن به اليگوسن) در نهشته¬هاي کربناته شمال فروافتادگي دزفول، حوضه رسوبي زاگرس
محورهای موضوعی : شاخه های دیگر علوم زمین در ارتباط با زمین شناسی نفتسپیده غلام پور موگهی 1 , حسین وزیری مقدم 2 * , ناصر ارزانی 3 , افشین ارمون 4
1 - دانشگاه اصفهان
2 - دانشگاهاصفهان
3 - دانشگاه اصفها ن
4 - شرکت ملی نفت ایران
کلید واژه: سازند شهبازان سازند آسماري زيست چينه¬, نگاري محيط رسوبي ميدان نفتي بالارود. ,
چکیده مقاله :
با تکيه بر 330 مقطع نازک (شامل خرده حفاري) مطالعات زيست چينه نگاري، ريز رخساره و تفسير محيط رسوبي جهت تعيين مرز بين دو سازند شهبازان و آسماري در چاه شماره يک ميدان نفتي بالارود واقع در شمال فروافتادگي دزفول انجام شده است. سازند شهبازان با ليتولوژي عمدتاً دولوميتي همراه با ميان لايه هايي از سنگ آهک، شيل و انيدريت در چاه مورد نظر داراي ضخامت 460 متر مي باشد، در توالي مورد نظر اين سازند در مرز پاييني خود عموماً شيل هاي سازند پابده را به طور هم شيب پوشانده و مرز بالايي آن با سازند آسماري به صورت ناپيوسته در نظر گرفته شده است. سازند آسماري داراي ضخامت 140 متر، ليتولوژي آن عمدتاً از سنگ هاي آهکي و آهک شيلي همراه با ميان لايه هاي دولوميت مي باشد و مرز بالايي آن با سازند گچساران به صورت پيوسته است. مطالعات زيست چينه نگاري منجر به شناسايي روزن داران کف زي متنوع و تعداد اندکي روزن داران پلانکتون گرديده است و براساس زون تجمعي شناسايي شده سن ائوس پسين (پريابونين) براي سازند شهبازان (15 جنس و 8 گونه) در نظر گرفته شد. در سازند آسماري نيز سه زون تجمعي (12 جنس و 8 گونه) به سن هاي اواسط روپلين-شاتين، آکي تانين و بورديگالين معرفي شده است. بر اساس مطالعات زيست چينه نگاري مرز بين دو سازند شهبازان و آسماري و موقعيت ناپيوستگي بين آنها مشخص گرديد. آناليز رخساره ها، در اين برش سبب تشخيص هشت ريز رخساره وابسته به سه کمربند رخساره اي رمپ داخلي (پهنه جزر و مدي و لاگون)، رمپ مياني و رمپ بيروني براي سازند شهبازان شده است که در يک سکوي کربناته از نوع رمپ نهشته شده است. همچنين چهار ريزرخساره (کربناته) در سازند آسماري شناسايي شده است که به بخش داخلي پلتفرم کربناته تعلق دارند.
Abstract In this research based on petrography study of 320 thin sections (cutting samples), biostratigraphy, microfacies and depositional environment analysis has been done to determine the boundary between the Shahbazan and Asmari formations in well No. 1 of the Balarud Oil Field, located in the north of Dezful embayment. The Shahbazan Formation with 460 meters thick with mainly composed of dolomite along with interlayers of limestone, shale and anhydrite in the studied well. The lower boundary of this formation with the Pabdeh Formation is conformable and its upper boundary with the Asmari Formation is marked by an unconformity. The Asmari Formation with thickness of 140 meters mainly consists of limestone and shale with the interlayers of dolomite; its upper boundary to the Gachsaran Formation is conformable. Biostratigraphy studies documented a high diversity of shallow-water benthic and rare planktonic foraminiferas and led to the determining of one assemblage zone in the Shahbazan Formation (15 genera and 8 species) that indicates age of the Priabonain. Three assemblage zones also were recognized in the Asmari Formation (12 genera and 8 species) that, shows the age of the Asmari Formation from Mid-Rupelian to the Chattian, Aquitanian and Burdigalin. Based on biostratigraphy studies, the boundary between Shahbazan and Asmari formations and the position of an unconformity between them were determined. The facies analysis led to recognition of eight microfacies for the Shahbazan Formation which belong to three facies belts of inner (tidal flat and lagoon), middle and outer ramp, deposited on a ramp-type carbonate platform. Also four microfacies were recognized in the Asmari Formation which are related to the inner carbonate platform.
[1] زهدي، ا.، س. ع.، معلمي، م.، مرادپور، ز.، زماني، و ع. ع.، نيک¬انديش، 1396، ناپيوستگي بزرگ مقياس در مرز ائوسن-اليگوسن، جنوب شرق حوضه زاگرس: سومين همايش انجمن رسوب¬شناسي ايران، صفحه 268-276. #
[2] سراج، م.، 1384، تحليل ساختاري مقدماتي ميادين نفتي مناطق نفت خيز جنوب (محدوده فروافتادگي دزفول): شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب، 119 صفحه.#
[3] عبدل¬نيا، ا.، ا. مغفوري مقدم، و د. باغباني، 1396، چينه نگاري سازند شهبازان در حوضه لرستان: مجله علوم زمين، شماره 103، صفحه 157-168. #
[4] غلام¬پور موگهي، س.، 1395، ريز رخساره¬ها، محيط رسوبي، دياژنز و بررسي مرز سازندهاي آسماري و شهبازان در چاه شماره يک ميدان نفتي بالارود، شمال فروافتادگي دزفول: پايان نامه کارشناسي¬ارشد، دانشگاه اصفهان، 210 صفحه.#
[5] قنبرلو، ح.، 1393، زيست چينه¬نگاري و ريز¬رخساره¬هاي سازند آسماري و شهبازان در چاه شماره 3 ميدان نفتي قلعه نار، لرستان: پايان نامه کارشناسي¬ارشد، دانشگاه اصفهان، 188 صفحه.#
[6] مدرس، م. ه.، 1388، بررسي فرايندهاي دياژنزي سازند شهبازان در برش سطحي کيالو: پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشگاه تربيت معلم، 92 صفحه. #
[7] مطيعي، ه.، 1372، زمين شناسي ايران (چينه¬نگاري زاگرس): انتشارات سازمان زمين شناسي، 583 صفحه.#
[8] معلمي، س. ع.، م. ح. آدابي، و ع. صادقي، 1387، تفسير تاريخچه رسوبگذاري سازند جهرم در ناحيه بوشهر بر مبناي روزن-داران کف¬زي و ايزوتوپ استرانسيم: مجله علوم زمين، شماره 74، صفحه 169-176.#
[9] ADABI, M., A. ZOHDI, A. GHABEISHAVI, and H. AMIRI-BAKHTIYAR, 2008, Applications of nummulitids and other larger benthic foraminifera in depositional environment and sequence stratigraphy: an example from the Eocene deposits in Zagros Basin, SW Iran: Facies, 54, 499-512.#
[10] ADABI, M. H., U. KAKEMEM, and A. SADEGHI, 2015, Sedimentary facies, depositional environment, and sequence stratigraphy of Oligocene–Miocene shallow water carbonate from the Rig Mountain, Zagros basin (SW Iran): Carbonates and Evaporites, Berlin, 31, 69-85. #
[11] ADAMES, T.D., and F. BOURGEOIS, 1967, Asmari biostratigraphy report 1074, Tehran, Iranian Oil Operating Companeis, Geological Exploration, Division, unpublished .#
[12] ALAVI, M., 2004, Regional stratigraphy of the Zagros fold-thrust belt of Iran and its proforeland evolution: American Journal of Sciences, 304, 1-20.#
[13] ALAVI, M., 2007, Structures of the zagros fold-thrust belt in Iran: American Journal of Sciences, 307, 1064-1095.
[14] ALLAHKARAMPOUR, DILLl, M., A. SEYRAFIAN, and H. VAZIRI-MOGHADDAM, 2012, Palaeoecology of the Oligocene-Miocene Asmari Formation in the Dill Anticline (Zagros Basin, Iran): Neues Jahrbuch fur Geologie und Palaontologie-Abhandlungen, 263(2), 167-184.#
[15] ALLAHKARAMPOUR, DILLl, M., H. VAZIRI-MOGHADDAM, A. SEYRAFIAN, And BEHDAD (GHABEISHAVI), A., 2017, Oligo-Miocene carbonate platform evolution in the northern margin of the Asmari intra-shelf basin, SW Iran: Marine and Petroleum Geology, DOI:10.1016/j.marpetgeo.2017.11.008.#
[16] AL-HASHIMI, H.A.J., 1980, Biostratigraphy of Eocene-Lower cene of western desert, Iraq: Colloque Africain Micropaldontologie, Tunis 1974, Annals des Mines et de la Geologie, Tunis, 3, 209-229.#
[17] BANEDJ-SHAFIEI, M.H. 2009, Biostratigraphy and Micropaleontological studies on the cutting samples of the Bala Rud well#1 and its correlation with the Qaleh Nar well#2 and Golmahak well#1 in the Khuzestan (North Dezful) Province,southwestern Iran: NATIONAL IRANIAN OIL COMPANY, Department of Geological and Geochemical Studies and Researches, 1-51. #
[18] BEAVINGTONE-PENNEY, S.j., and A. RACEY, 2004, Eology of extant nummulitids and other larger benthic foraminifera: applications in palaeonvironmental analysis: Earth science, 67, 219-265. #
[19] BOUDAGHER-FADEL, M.K., 2013, Biostratigraphic and geological significance of planktonic foraminifera: Office of the Vice Provost for Research UCL London, 287 # .
[20] BOUKHARY, M., ABDELNABY, O., BAHR, S., and HUSSEIN-KAMEL, Y., 2005, Upper Eocene larger foraminifera from the Dammam Formation in the border region of United Arab Emirates and Oman: Micropaleontology, 51(6), 487-504.#
[21] BOUKHARY, M., A. HAMDAN, S. BAHR, and A.I. ABDELNABY, 2013, Middle-Late Eocene Nummulites (N. burdigalensis group) from Gebel Hafit, along the United Arab Emirates and Oman borders:Arabian Peninsula: Historical Biology, 25(5-6), 599-628. #
[22] BRANDANO, M., V. FREZZA, L. TOMASSETTI, and M. PEDLEY, 2009a, Facies analysis and paleoenvironmental interpretation of the Late Oligocene Attard Member (Lower Coralline Limstone Formation): Malta: Sedimentology, 56, 1138-1158.#
[23] BRANDANO, M., V. FREZZA, L. TOMASSETTI, and M. CUFFARO, 2009b, Heterozoan carbonates in oligotrophic tropical waters: The Attard member of the lower coralline limestone formation (Upper Oligocene, Malta): Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 274, 54-63.#
[24] CORDA, L., and M. BRANDANO, 2003, aphotic zone carbonate production on a Miocene ramp, Central Apennines, Italy: Sedimentary Geology, 161, 55-70.#
[25] COSONIC, V., K. DROBNE, and A. MORO, 2004, Paleoenvironmental model for Eocene foraminiferal limestones of the Adriatic carbonate platform (Istrian Peninsula): Facies, 50, 61-75.#
[26] DUNHAM, R.J., 1962, Classification of carbonate rocks according to their depositional texture, in W.E. Ham (Ed), Classification of carbonate rocks: American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 1, 108-121.#
[27] EMBRY, A.F., and J. E. KLOVAN, 1971, Late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, Northwest territories: Bulletin of Canadian Petroleum Geology, 19, 730-781.#
[28] ESRAFILI-DIZAJI, B., and F. KIANI-HARCHEGANI, 2011, The Asmari Giant Reservoir; more than one century of exploration and production: American Association of Petroleum Geologists Middle East Newsletter, Issue 4, 4-6.
[29] FLUGEL, E., 2010, Microfacies of carbaonate rocks: Berlin, Springer Verlag, 976.#
[30] GEEL, T., 2000, Recognition of stratigraphy sequence in carbonate platform and slope deposite: empirical models models based on microfacies analyses of palaeogene deposits in southern Spain: Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155, 211-238.#
[31] GHABEISHAVI, A., H. VAZIRI-MOGHADDAM, A. TAHERI, and F. TAATI, 2010, Microfacies and depositional environment of the Cenomanian of the Bangestan anticline, SW Iran: Journal of Asian Earth Sciences, 37(3), 275-285.#
[32] GHAFOR, I.M., K. HAJI KARIM, and V. SISSAKIAN, 2013, Biostratigraphy of oligocene succession in the High Folded Zone, Sulaimani, Kurdistan region, Northeastern Iraq: Arabian Journal of Geosciences, 7(9), 3599-3610.#
[33] GREGG, J.M., and D.F., SIBLEY, 1984, Epigenetic dolomitization and the origin of xenotopic dolomite texture: Journal of Sedimentary Petrology, 54, 908-931.#
[34] GREGG, J.M. and K.L. SHELTON, 1990, Dolomitization and dolomite neomorphism in the back reef facies of the Bonneterre and Davis formations (Cambrian), southeastern Missouri: Journal of Sedimentary Petrology, 60, 549-562..#
[35] HESSAMI, K., H.A. KOYI, C.J. TALBOT, H. TABASI, and E. SHABANIAN, 2001, Progressive unconformities within an evolving foreland fold–thrust belt, Zagros Mountains: Journal of the Geological Society, 158, 969-981.#
[36] HOTTINGER, L., 2007, Revision of the foraminiferal genus Globoreticulina Rahaghi, 1978, and of its associated fauna of larger foraminifera from the late Middle Eocene of Iran: Carnets de Géologie / Notebooks on Geology, 6, 1-51.#
[37] KAROUI-YAAKOUB, N., C. GRIRA, M.S. MTIMET, M.H. NEGRA, and E. MOLINA, 2017, Planktic foraminiferal biostratigraphy, paleoecology and chronostratigraphy across the Eocene/Oligocene boundary in northern Tunisia: Journal of African Earth Sciences, 125, 126-136.#
[38] KNOERICH, A.C., and M. MUTTI, 2003, Controls of facies and sediment composition on the diagenetic pathway of shallow-water Heterozoan carbonates: the Oligocene of the Maltese Islands: International Journal of Earth Sciences, 92(4), 494-510.#
[39] LASEMI, Y., D. JAHANI, H. AMIN-RASOULI, and Z. LASEMI, 2012, Ancient carbonate tidalites: In Principles of Tidal Sedimentology, Springer Netherlands, 567-607.#
[40] LAURSEN, G.V., S. MONIBI, T.L. ALLAN, N.A.H. PICKARD, A. HOSSEINEY, B. VINCENT, Y. Hamon, F.S.P. van Buchem, A. Moullemi, and G. Drullion, 2009, The Asmari Formation revisited: changed stratgraphic allocation and new biozonation: First International Petroleum Conference and Exhibition, Shiraz, Iran.#
[41] LESS, G., B., KERTESZ, and E., ÖZCAN, 2012, Late Paleogene reticulate Nummulites of the Western Tethys, Geophysical Research Abstracts, 14, 2012-5611.#
[42] LESS, G., E., ÖZCAN, C.A., PAPAZZONIi, and R. STOCKAR, 2008, The middle to late Eocene evolution of nummulitid foraminifer Heterostegina in the Western Tethys: Acta Palaeontologica Polonica, 53¬(2), 317-350.#
[43] LESS, G., E., ÖZCAN, and A., OKAY, 2011, Stratigraphy and larger foraminifera of the Middle Eocene to Lower Oligocene shallow-marine units in the northern and eastern parts of the Thrace Basin, NW Turkey: Turkish Journal of Earth Sciences, 20, 793-845.#
[44] LOBLISH, A. R., and H. TAPPAN, 1988, Foraminiferal genera and their classification: Van Nostrand Reinhold Company, New York, 970 # .
[45] MAGHFOURI-MOGHADAM, I., and M. TAHERPOUR KHALIL ABAD, 2013, Microbiostratigraphy of Middle Eocene Shahbazan Formation at the southeastern flank of Chenar Anticline, Lurestan Basin, Sw Iran: Iranian Journal of Sciences, 5, 74-81.#