بررسی نقش ریزرخساره ها، شرایط ته نشینی و دیاژنز بر کیفیت بخش مخزنی، سازند ایلام(سانتونین - کامپانین) در یکی از میادین جنوب باختری ایران، فروبوم دزفول
محورهای موضوعی : زمین شناسی نفت
سیده اکرم جویباری
1
(دانشگاه هرمزگان)
پيمان رضائي
2
(دانشگاه هرمزگان)
مجید مهدی پور
3
(شرکت توسعه مهندسی نفت)
کلید واژه: کیفیت مخزنی, محیط رسوبی, سازند ایلام, فروبوم دزفول,
چکیده مقاله :
سازند ایلام یکی از مخازن نفتی کربناتی مهم حوضه زاگرس و فروبوم دزفول است. به منظور شناسایی ریز رخساره و شرایط ته نشینی و فرآیندهای دیاژنزی تعداد 100 مقطع نازک میکروسکوپی از یک چاه این مخزن در یکی از میادین نفتی فروبوم دزفول مورد ارزیابی قرار گرفت. از داده های تخلخل و تراویی برای بررسی کیفیت مخزنی استفاده شد. مطالعه پتروگرافی منجر به شناسایی 9 ریز رخساره متعلق به کمربندهای رخساره ای لاگون، پشته کربناته، رمپ میانی و رمپ خارجی گردید که در محیط رمپ کربناته تک شیب نهشته شده اند. مهم ترین فرآیندهای دیاژنزی شناسایی شده مخزن ایلام شامل سیمان شدگی، انحلال، شکستگی، میکرایتی شدن، استیلولیت زایی و دولومیتی شدن هستند. بر مبنای طبقه بندی کیفی مخزن و نمودارهای پتروفیزیکی لوسیا رخساره های لاگون و رمپ میانی وضعیت مخزنی متوسط و رخساره های پشته کربناته و رمپ خارجی وضعیت مخزنی ضعیفی دارند. کیفیت مخزنی رخساره های لاگون و رمپ میانی در ارتباط با وجود تخلخل-های بهم مرتبط و کانالی می باشد. رخساره های پشته کربناته نیز به دلیل سیمانی شدن شدید و وجود تخلخل های غیرمرتبط مانند تخلخل قالبی ، دارای تراوایی پایینی است و وضعیت مخزنی ضعیفی دارد. به طور کلی سازند ایلام در میدان مورد مطالعه به لحاظ مخزنی در وضعیت ضعیفی قرار دارد که این مهم می تواند علاوه بر کنترل کننده های رخساره ای در ارتباط با عدم گسترش شکستگی و دولومیتی شدن و گسترش بیش از حد سیمانی شدن در این رخساره ها باشد. از این رو سازند ایلام در در میدان مورد مطالعه علی رغم داشتن توالی کم عمق بیشتر نسبت به عمیق به دلیل فرآیندهای دیاژنتیکی از عملکرد مخزنی ضعیفی برخوردار می باشد.
The Ilam formation is one of the important carbonate oil reservoirs of the Zagros and Dezful embayment basins. In order to identify the microfacies and depositional conditions and diagenesis processes, 100 microscopic thin sections from one well of this reservoir in one of the Dezful embayment oil fields were evaluated. Porosity and permeability data were used to check reservoir quality. The petrographic study led to the identification of 9 microfacies belonging to the facies belts of lagoon, barier, middle ramp and outer ramp, which were deposited in the homoclinal ramp environment. The most important diagenesis processes identified in Ilam reservoir include cementation, dissolution, fracture, micriteization, stylolitization, and dolomitization. Based on the qualitative classification of the reservoir and Lucia's petrophysical diagrams, the lagoon facies and the middle ramp have an average reservoir status, and the carbonate barier facies and the outer ramp have a weak reservoir status. The reservoir quality of the lagoon and middle ramp facies is related to the existence of interconnected and channel porosities. Due to strong cementation and the presence of unrelated porosity such as mold porosity, the carbonate barier facies has low permeability and has a poor reservoir status. In general, the Ilam Formation in the studied field is in a weak state in terms of reservoir, which can be important in addition to the facies controllers in relation to the lack of expansion of fracture and dolomitization and the excessive expansion of cementation in these facies. Therefore, the Ilam Formation in the studied field has a weak reservoir performance due to diagenetic processes, despite having more shallow sequences than deep ones.
1. جویباری، س ا.، رضائی، پ.، مهدی پور،م. 1401. بررسی توان مخزنی سازند سروک (سنومانین-تورونین) با تاکید بر واحدهای جریانی و تعیین ارتباط آن با ریزرخساره‌های رسوبی این مخزن در یکی از میادین نفتی استان خوزستان، زاگرس چین خورده. زمین شناسی کاربردی پیشرفته، دوره12، شماره4، آنلاین#
2. حسنی گیو، م.، ابرقانی، آ. 1388. بررسی نقش ریزرخساره ها و نوع تخلخل در کیفیت مخزنی سازند ایلام در یکی از میادین نفتی ناحیه دزفول شمالی، دشت آبادان. مجله علوم دانشگاه تهران، جلد 35، شماره3، ص 53 تا 62#
3. حسینی، ک.، رضائی، پ، کاظم شیرودی، س.، معینی،م.1398.بررسی ارتباط ریزریزریزرخساره‌ها، محیط رسوبی، دیاژنز و کیفیت مخزنی سازند میشریف (سنومانین آغازین- تورونین) در میدان نفتی اسفند، شمال خاوری خلیج فارس. نشریه پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی، دوره 35، شماره2، ص 109 تا 134.#
4. سلیمانی،ب. روانشاد، م.، لرکی، ا.1397. تأثیر تغییرات سنگ‌شناسی و پارامترهای پتروفیزیکی بر پتانسیل نفتی مخزن ایلام (کرتاسه بالایی)، در میدان نفتی اهواز، جنوب غرب ایران. فصلنامه علمی علوم زمین، دوره 28، شماره109، ص121 تا132.#
5. عباسپور، ا.، مهرابی، ح.، رحیم پوربناب،ح.، زمان نژاد،ا. 1401.بازسازی محیط رسوبی، تاریخچه دیاژنزی و کیفیت مخزنی سازند ایلام در یکی از میادین نفتی ناحیه لرستان، غرب ایران، دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی، دوره 10، شماره19، ص 13 تا 34.#
6. مهماندوستی، ا، عبدالملکی، س.، قلاوند، ه.1396. ریزرخساره ها، محیط رسوبی و دیاژنز سازند ایلام در یکی از میدان های نفتی دشت آبادان، دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی، دوره 5، شماره9، ص 21 تا 39.#
7. Abedpour, M., Afghah, M., Ahmadi, V., & Dehghanian, M. S. (2018). Microfacies, Sequence stratigraphy, Facies analysis and Sedimentary environment of Neocomian in Kuh-e-Siah section (Arsenjan area, SW of Iran). Iranian Journal of Earth Sciences, 10(2), 142-157.#
8. Ahr W.M., 2008. Geology of Carbonate Reservior. John Wiley and Sons. Inc, 277p#
9. Alsharhan, A.S., Nairn, A.E.M. and Mohammed, A.A.,1993. Late Palaeozoic Glacial Sediments of the Southern Arabian Peninsula: Their Lithofacies and Hydrocarbon Potential. Marine and Petroleum Geology, 10, 71-78.#
10. Basso, M., Belila, A. M. P., Chinelatto, G. F., Souza, J. P. D. P., & Vidal, A. C. (2021). Sedimentology and petrophysical analysis of pre-salt lacustrine carbonate reservoir from the Santos Basin, southeast Brazil. International Journal of Earth Sciences, 110(7), 2573-2595..#
11. Bathurst, R.G.C., 1975, Carbonate sediment and their diagenesis: Development in Sedimentology 12, Elsevier, Amsterdam, 658 p.#
12. Bordenave, M. L., and Hegre, J. A., 2005. The influence of tectonics on the entrapment of oil in the Dezful Embayment, Zagros Foldbelt, Iran, Journal of PetroleumGeology, Vol. 28(4), pp 339 – 368.#
13. Cantrell, D. L., Shah, R. A., Ou, J., Xu, C., Phillips, C., Li, X. L., & Hu, T. M. (2020). Depositional and diagenetic controls on reservoir quality: Example from the upper Cretaceous Mishrif Formation of Iraq. Marine and Petroleum Geology, 118, 104415., D. L., Shah, R. A., Ou, J., Xu, C., Phillips, C., Li, X. L., & Hu, T. M. (2020). Depositional and diagenetic controls on reservoir quality: Example from the upper Cretaceous Mishrif Formation of Iraq. Marine and Petroleum Geology, 118, 104415.#
14. Dunham, R.J., 1962. Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Ham WE (ed) Classification of carbonate.#
15. Flugel, E., 2010. Microfacies of carbonate rocks. Springer-Verlag, Berlin, 976 p.#
16. Geel, T., 2000. Recognition of stratigraphic sequences in carbonat platform and slope deposits: empirical models based on microfacies analysis of Palaeogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155,211–238.#
17. Ghabeishavi, A., H. Vaziri-Moghaddam, A. Taheri,and F. Taati, 2010. Microfacies anddepositional environment of the Cenomanian of the Bangestananticline, SW Iran: Journal of Asian Earth Sciences, v.37, p. 275-285.#
18. Ghabeishavi, A., Vaziri-Moghaddam, H., Taheri, A., Taati, F., 2010. Microfacies and depositional environment of the Cenomanian of the Bangestan anticline, SW Iran. J Asian Earth Sci 37,275–285#
19. Hottinger, L., 1997. Shallow benthic foraminiferalassemblages as signal for depth of their deposition and their limitation: Society Geology FranceBulletin, v. 168, p. 491− 505.#
20. Ibrahem, Y., Morozov, V. P., Sudakov, V., Idrisov, I., & Kolchugin, A. N. (2022). Sedimentary diagenesis and pore characteristics for the reservoir evaluation of Domanik formations (Semiluksk and Mendymsk) in the central part of Volga-Ural petroleum province. Petroleum Research, 7(1), 32-46#
21. James, G.A., Wynd, J.G.,1965. Stratigraphic nomenclature of Iranian oil- Journal of Science, 307, 1064-1095.#
22. Jooybari, A., Rezaie, P.,2017. Petrophysical evaluation of the Sarvak formation based on well logs in Dezful Embayment, Zagros Fold Zone, south west of Iran. Engineering, Technology & Applied Science Research, 7(1), 1358-1362#
23. Khodaei, N., Rezaee, P., Honarmand, J., & Abdollahi-Fard, I. (2021). Controls of depositional facies and diagenetic processes on reservoir quality of the Santonian carbonate sequences (Ilam Formation) in the Abadan Plain, Iran. Carbonates and Evaporites, 36(2), 1-24.#
24. Khodaei, N., Rezaee, P., Honarmand, J., Abdollahi-Fard, I., 2021. Controls of depositional facies and diagenetic processes on reservoir quality of the Santonian carbonate sequences (Ilam Formation) in the Abadan Plain, Iran. Carbonates and Evaporites, 36(2), 1-24. #
25. Lapponi, F., Casini, G., Sharp, I., Blendinger, W, Fernández, N., Romaire, I., Hunt D., 2011. From outcrop to 3D modelling: a case study of a dolomitized carbonate reservoir, Zagros Mountains, Iran. Petroleum Geoscience 17,145-158.#
26. Lucia, F.J., 2007. Carbonate reservoir characterization: An integrated approach. Springer Berlin, 366 p.#
27. Mehrabi, H., Bagherpour, B., & Honarmand, J. (2020). Reservoir quality and micrite textures of microporous intervals in the Upper Cretaceous successions in the Zagros area, SW Iran. Journal of Petroleum Science and Engineering, 192, 107292.#
28. Messadi, A. M., Mardassi, B., Ouali, J. A., & Touir, J. (2019). Diagenetic process as tool to diagnose paleo-environment conditions, bathymetry and oxygenation during Late Paleocene-Early Eocene in the Gafsa Basin. Carbonates and Evaporites, 34(3), 893-908.#
29. Mohajer, M. D., Afghah, M., Dehghanian, M., & Zakariaii, S. J. S. (2022). Biozonation, microfacies analysis and depositional environment of the Cenomanian sediments (Sarvak Formation) in South Zagros Basin (SW Iran). Carbonates and Evaporites, 37(3), 1-21.#
30. Nazemi, M., Tavakoli, V., Rahimpour-Bonab, H., & Sharifi-Yazdi, M. (2021). Integrating petrophysical attributes with saturation data in a geological framework, Permian–Triassic reservoirs of the central Persian Gulf. Journal of African Earth Sciences, 179, 104203.#
31. Omidpour, A., Mahboubi, A., Moussavi-Harami, R., & Rahimpour-Bonab, H. (2022). Effects of dolomitization on porosity–Permeability distribution in depositional sequences and its effects on reservoir quality, a case from Asmari Formation, SW Iran. Journal of Petroleum Science and Engineering, 208, 109348.#
32. Pomar, L., 2001. Types of carbonate platforms: a genetic approach. Basin research, 13(3), 313-334.#
33. Pomar, L.,1991. Reef geometries, erosion surfaces and high‐frequency sea‐level changes, upper Miocene Reef Complex, Mallorca, Spain. Sedimentology, 38(2), 243-269.#
34. Qi, M., Han, C., Ma, C., Liu, G., He, X., Li, G., ... & Cheng, X. (2022). Identification of Diagenetic Facies Logging of Tight Oil Reservoirs Based on Deep Learning—A Case Study in the Permian Lucaogou Formation of the Jimsar Sag, Junggar Basin. Minerals, 12(7), 913.#
35. Ravanshad, M. S., Soleimani, B., Larkee, E., & Soleimani, M. (2017). petrophysical evaluation and reservoir quality of ilam formation (late cretaceous), ahvaz oil field, dezful embayment, sw iran. Petroleum & Coal, 59(2).#
36. Read, J.F., 1985. Carbonate platform facies models. Am Assoc Pet Geol Bull, 69,1-21. #
37. Rebelle, M., Umbhauer, F., Poli, E., 2009. Pore to Grid Carbonate Rock-Typing. International Petroleum Technology Conference, International Petroleum Technology Conference.#
38. Rezaie, P., Jooybari, A., Pour, M. M., Gorbani, M., 2016. Factor Controlling Reservoir Properties and Flow Unit Determination in the Ilam Formation of Dezfol Embayment at Zagros Fold-Thrust Belt, Southwest of Iran. Open Journal of Geology, 6(07), 660. #
39. Salifou, I. A. M., Zhang, H., Boukari, I. O., Harouna, M., & Cai, Z. (2021). New vuggy porosity models-based interpretation methodology for reliable pore system characterization, Ordovician carbonate reservoirs in Tahe Oilfield, North Tarim Basin. Journal of Petroleum Science and Engineering, 196, 107700.#
40. Sharland, P. R., Archer, R., Casey, D. M., Davies, R. B., Hall, S. H., Heward, A. P., Horbury A. D., Simmons, M. D., 2001. Arabian plate sequence stratigraphy. Geo-Arabia Special Publication, 2, 371.#
41. Soleimani, B., Ahmadi Nabi, M., & Jahani, D. (2022). Microfacies, Sedimentary Environment and Diagenetic Processes Analysis of Ilam Formation in Gachsaran Oil Field, Zagross Basin. Journal of Petroleum Research.#
42. Wang, L. (2022). Three Dimensional Geological Modeling for Mixed Reservoir of F Oilfield in Middle East. In International Field Exploration and Development Conference (pp. 1659-1671). Springer, Singapore.#
43. Wilson, J., 1975. Carbonate Facies in Geological History. Springer, Berlin, 471 p.#
44. Yadav, P. K., Das, M., & Ray, S. (2022). Geology, petrology, and geochemistry of the Mesoproterozoic Kaimur Group of rocks of the Vindhyan Supergroup, Eastern India: implications for depositional environment and sequence stratigraphy. Journal of Sedimentary Environments, 1-27.#
45. Yang, J., Wang, E., Ji, Y., Wu, H., He, Z., Zhang, J., ... & Feng, Y. (2021). Diagenetic facies and reservoir porosity evaluation of deep high-quality clastic reservoirs: A case study of the Paleogene Shahejie Formation, Nanpu Sag, Bohai Bay Basin, China. Energy Exploration & Exploitation, 39(4), 1097-1122.#