سنگ چینه نگاری، رخساره ها و شرایط ته نشینی سازند آسماری(روپلین- بوردیگالین) در جنوب خاوری زاگرس چین خورده، فروافتادگی بندرلنگه(برش کوه نمکی خمیر)
محورهای موضوعی : رسوب شناسی و تحلیل حوضه های رسوبی
پيمان رضائي
1
(دانشگاه هرمزگان)
سیده اکرم جویباری
2
(دکتری رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس)
عبدالله نجفی
3
(کارشناس ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس)
کلید واژه: سازند آسماری, محیط رسوبی, سنگ چینه نگاری, کوه نمکی خمیر, فروافتادگی بندر لنگه,
چکیده مقاله :
سازند آسماری(روپلین-بوردیگالین) یکی از شناخته ترین سازندهای ایران است. به منظور بررسی سنگ چینه نگاری و محیط رسوبی برشی از این سازند در کوه نمکی خمیر و اقع در فروافتادگی بندرلنگه انتخاب گردید. در این تعداد 70 مقطع نازک میکروسکوپی آهکی و 3 نمونه مارنی (XRF) برای شناخت ریزرخساره ها شرایط ته نشینی مورد ارزیابی قرار گرفت. سازند آسماری در این برش 225 متر ستبرا و شامل رخساره آهکی و مارنی است. مطالعه پتروگرافی منجر به شناسایی 10 ریزرخساره متعلق به کمربندهای رخساره ای پهنه جزرومدی، لاگون، پشته کربناته و دریای باز گردید که در محیط رمپ کربناته تک شیب نهشته شده اند. ترکیب اکسیدهای رخساره مارنی نیزحاکی از وجود کانی های کربناتی، کوارتز و کانی های رسی می باشد که همراه با مشاهدات صحرایی و تناوب رخساره های آهکی نشانگر ته نشست این رخساره در در یک محیطی از نوع دریای باز می باشد. در نهایت به نظر می رسد تنوع رخساره ای و فسیلی سازند آسماری در برش مذکور به گونه اي كه در زمان اکیتانین اين سازند در فاصله نزديك‌تري به خط ساحل و در زمان روپلین و شاتین-بوردیگالین در فاصله دورتري نسبت به خط ساحل قرار داشته است.
Asmari Formation (Rupelian-Burdigalian) is one of the most well-known formations in Iran. In order to investigate the stratigraphy and sedimentary environment, a section of this formation was selected in Khamir salt mountain section in Bandarlengeh embayment. In this number, 70 limestone microscopic thin sections and 3 marl samples (XRF) were evaluated to identify the microfacies and the sedimentation conditions.The petrographic study led to the identification of 10 microfacies belonging to the facies belts of tidal, lagoon, carbonate bar, open marine, which were deposited in the homoclinal carbonate ramp environment. The composition of marl facies oxides also indicates the presence of carbonate minerals, quartz and clay minerals, which along with field observations and alternating calcareous facies suggest that this facies was deposited in an open marine environment. Finally, it seems that the facies and fossil diversity of the Asmari Formation in the mentioned section is such that during the Aquitanian stage, this formation was located closer to the coast line and during the Rupelian and Chattian-Burdigalian times, it was located at a further distance from the coast line.
ابطحی فروشانی،ز. صیرفیان،ع. 1393.ریزرخساره ها چینه نگاری سکانسی سازند آسماری در برش تنگ سرخ، جنوب شرقی یاسوج، نشریه رخساره های رسوبی، دوره7، شماره1، ص 1-18.
احمدی،ص. صیرفیان،ع. وزیری مقدم،ح.1399. زیست چینه نگاری و ریزرخساره های سازند آسماری در یال جنوبی تاقدیس میش(شمال شرق گچساران)، نشریه علمی پژوهشی زمین شناسی نفت ایران، سال دهم، شماره 19، ص 69-91.
امامی میبدی،م. مغفوری مقدم،ا. صداقت نیا،م. برمال،ا. 1401. ریزرخساره ها محیط رسوبی و توالی های دیاژنزی سنگ های کربناته سازند آسماری(تاقدیس چناره، جنوب لرستان)، نشریه رسوب شناسی کاربردی، دوره 10، شماره20، ص 73-91.
آداﺑﯽ، م، جعفرزاده، م، 1387. ﮔﺴﺘﺮش و منشا اﻓﻘﻬﺎي ﻣﺎﺳـﻪ ﺳـﻨﮕﯽ ﺳـﺎزﻧﺪ آﺳـﻤﺎري در زون اﯾﺬه، مجله علوم دانشگاه شهید چمران اهواز. ص 37-44.
براری،م. صیرفیان،ع.وزیری مقدم،ح. 1396. زیست چینه نگاری و ریزرخساره های سازند آسماری در تاقدیس لار(شمال خاوری گچساران) : تطابق زیست چینه ای، سال ششم، شماره14، ص 49-73.
دهقان زاده،م. آدابی،م. موسوی،م. صادقی،ع. آورجانی،ش. 1395.محیط رسوبگذاری و چینه نگاری سکانسی سازند آسماری در برش های سطحی کوه آسماری و کوه گورپی، نشریه پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی، سال 32، شماره 62، ص 1-24.
رجبی،م. سنماری، س. پروانه نژاد شیرازی،م.بهرام منش تهرانی،م. 1400. زیست چینه نگاری، ریزرخساره ها و دیرینه بوم شناسی سازند آسماری در برش مخملکوه، ناحیه لرستان، باختر ایران، نشریه رسوب شناسی کاربردی، دوره9، شماره17، ص204-219.
سنماری،س، ده بزرگی،ا. 1401. چینه نگاری زیستی نهشته های دریایی بخش فوقانی سازند پابده – بخش تحتانی سازند آسماری در برش نره(پهنه فارس، تتیس شرقی)، نشریه اقیانوس شناسی، جلد 13، شماره49، ص 39-47.
فخاری، ح،1374، نقشه زمین شناسی200000/1بندر عباس، شرکت ملی نفت ایران،1 ص.
مدرس،ف. 1396. زیست چینه نگاری و چینه نگاری سکانسی سازند آسماری در جنوب باختر بندرعباس(برش کوه خمیر)، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه، 90ص.
منجزی، ن. سعیدی رضوی،ب. 1399. زیست چینه نگاری سازند آسماری در میدان نفتی گچساران، جنوب غرب ایران، نشریه رخساره های رسوبی، دوره 13، شماره2، ص 239-251.
ABDOLAHI, A., BAHREHVAR, M., CHEHRAZI, A., KADKHODAIE, A., & WOOD, D. A. 2023. Integration of geoscience data to
delineate quality of the Asmari reservoir, Iranian part of the Persian Gulf basin. Marine and Petroleum Geology, 152, 106229. ABDULLAH, H., COLLIER, R., & MOUNTNEY, N. 2021. Variations in carbonate-evaporite shoreline and ramp facies trends: Middle Miocene Fatha Formation, Kurdistan Region, NE Iraq. Journal of African Earth Sciences, 184, 104351.
ABYAT, Y., ABYAT, A., & ABYAT, A. 2019. Microfacies and depositional environment of Asmari formation in the Zeloi oil field,
Zagros basin, south-west Iran. Carbonates and Evaporites, 34, 1583-1593. AMES, C. J., CORDOVA, C. E., BOYD, K., SCHMIDT, C., DEGERING, D., KALBE, J., ... & NOWELL, A. 2022. Middle to Late Quaternary palaeolandscapes of the central Azraq Basin, Jordan: Deciphering discontinuous records of human-environment dynamics at the arid margin of the Levant. Quaternary International, 635, 31-52.
BERRA, F., RANDAZZO, V., ZANCHI, A., PETRIZZO, M. R., SCHLAGINTWEIT, F., ZANCHETTA, S., & JAVADI, H. R. 2023. Mode and timing of the Early Cretaceous transgression in Iran: insights from the stratigraphic evidence of sea-level changes and geodynamic events. Journal of Asian Earth Sciences, 105736.
BILAL, A., YANG, R., JANJUHAH, H. T., MUGHAL, M. S., LI, Y., KONTAKIOTIS, G., & LENHARDT, N. 2023. Microfacies analysis of the Palaeocene Lockhart limestone on the eastern margin of the Upper Indus Basin (Pakistan): Implications for the depositional environment and reservoir characteristics. The Depositional Record, 9(1), 152-173.
DUNHAM, R.J., 1962. Classification of Carbonate Rocks According to Depositional Texture. In: Classification of Carbonate Rocks, Ham, W.E. (Ed.). Mem. Amer. Ass. Petrol. Geol., 1, pp: 108-121.
FLUGEL, E., 2010. Microfacies Analysis of Limestones. Springer-Verlag, Berlin, ISBN: 9780387112695, pp: 633.
GHORBANI, M. 2019. Lithostratigraphy of Iran (p. 296). Cham: Springer.
HAKIMI, M. H., GHARIB, A. F., ALQUDAH, M., AHMED, A., HATEM, B. A., MUSTAPHA, K. A., ... & ALQUBALEE, A. M. 2022. Geochemistry and organofacies characteristics of organic-rich chalky marl deposits, northern Jordan: Insights into Type II-S source rock. Journal of Asian Earth Sciences, 225, 105040. JOOYBARI, A., & REZAIE, P. 2017. Petrophysical evaluation of the Sarvak formation based on well logs in Dezful Embayment,
Zagros Fold Zone, south west of Iran. Engineering, Technology & Applied Science Research, 7(1), 1358-1362. KAMALIFAR, F., ALEALI, M., AHAMADI, V., & MIRZAIEE, A. 2020. Facies distribution, paleoenvironment and sequence stratigraphy model of the Oligo-Miocene Asmari Formation (Fars Province, south of Iran). Turkish Journal of Earth Sciences, 29(4), 664-683.
KARAMI, S., AHMADI, V., SAROOE, H., & BAHRAMI, M. 2020. Facies analysis and depositional environment of the Oligocene–Miocene Asmari Formation, in Interior Fars (Zagros Basin, Iran). Carbonates and Evaporites, 35, 1-11.
KHALILI, A., VAZIRI-MOGHADDAM, H., ARIAN, M., & SEYRAFIAN, A. 2021. Carbonate platform evolution of the Asmari Formation in the east of Dezful Embayment, Zagros Basin, SW Iran. Journal of African Earth Sciences, 181, 104229. LI, J., CAI, Z., CHEN, H., CONG, F., WANG, L., WEI, Q., & LUO, Y. 2018. Influence of differential diagenesis on primary depositional signals in limestone-marl alternations: an example from Middle Permian marine successions, South China. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 495, 139-151. MAHMOODABADI, R. M., & ZAHIRI, S. 2023. Formation evaluation and rock type classification of Asmari Formation based on petrophysical-petrographic data: A case study in one of super fields in Iran southwest. Petroleum, 9(2), 143-165. MOHSIN, S. A., MOHAMMED, A. H., & ALNAJM, F. M. 2023. Facies Architecture And Depositional Marine Systems of the Yamama Formation in Selected Wells, Southern Iraq. Iraqi Journal of Science, 730-749. PEYROTTY, G., UEDA, H., PEYBERNES, C., RETTORI, R., & MARTINI, R. 2020. Upper Triassic shallow–water carbonates from the Naizawa accretionary complex, Hokkaido (Japan): New insights from Panthalassa. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 554, 109832. RAJABI, M., SENEMARI, S., & TEHRANI, M. B. 2023. Microfacies correlation, analysis and palaeoecological reconstruction of Rupelian–Aquitanian succession in the central part of Lorestan Province, Northwestern Iran. Journal of the Palaeontological Society of India, 05529360231181862. RAJABI, M., SENEMARI, S., PARVANEH NEJAD SHIRAZI, M., & BAHRAMMANESH TEHRANI, M. 2021. Depositional environment and microfacies analysis: An example of the Asmari Formation in West Zagros Basin, Lorestan province (Iran). Iranian Journal of Earth Sciences, 13(2), 94-114. RAJABI, P. 2022. Biostratigraphy and Lithostratigraphy of Asmari Formation in The Chenareh Anticline and compare with Amiran Anticline Stratigraphical section in the Zagros Folded Belt, Lorestan, Iran. Scientific Quarterly Journal of Geosciences, 32(4), 177-192. RAMZAN, M., ULLAH, A., & AHMAD, T. 2023. Sedimentological Attributes of the Middle Jurassic Samana Suk Formation Exposed in Village Rani-Wah Haripur, Southern Hazara Basin (NW Himalayan Fold and Thrust Belt, Pakistan). Lithology and Mineral Resources, 58(5), 501-519. REZAEE, P., KHANEHBAD, M., EZATIFAR, M., JOOYBARI, S. A., & HOSSEINI, K. 2022. Facies analysis, sedimentation conditions and geochemistry of clastic deposits of Ashin formation (Late Ladinian-Early Carnian), Northeast of Nain, East of Central Iran. Iranian Journal of Earth Sciences, 14(3), 221-240. SADEGHI, R., MOUSSAVI-HARAMI, R., KADKHODAIE, A., MAHBOUBI, A., & ASHTARI, A. 2021. Reservoir rock typing of the Asmari Formation using integrating geological and petrophysical data for unraveling the reservoir heterogeneity: a case study from the Ramshir oilfield, southwest Iran. Carbonates and Evaporites, 36, 1-28. SHERKATI, S., LETOUZEY, J. & FRIZON DE LAMOTTE, D., 2006. Th e Central Zagros fold-thrust belt (Iran): New insights from seismic data, fi eld observation and sandbox modeling. Tectonics, 25, 4. SHERKATI, S., MOLINARO, M., FRIZON DE LAMOTTE, D. & LETOUZEY, J., 2005. Detachment folding in the Central and eastern Zagros fold-belt (Iran): salt mobility, multiple detachments and fi nal basement control. J Struct. Geol. 27, 1680–1696. SINGH, Y. R., DEVI, K. R., ABBOTT, M. B., SINGH, T. L., TONGBRAM, G., & SINGH, N. S. 2023. Petrography and stable isotope geochemistry of Middle Eocene Garampani limestone (Assam), India: implications for the depositional environment and diagenesis. Carbonates and Evaporites, 38(2), 26. TAHERI, M. R., VAZIRI-MOGADDAM, H., TAHERI, A., & GHABEISHAVI, A. 2017. Biostratigraphy and paleoecology of the oligo-miocene Asmari formation in the Izeh zone (Zagros Basin, SW Iran). Boletín de la Sociedad Geológica Mexicana, 69(1), 59-85. TUCKER, M. E., 1991. Sedimentary Petrology, Blackwell Scientific Publication, 260 pp. TUCKER, M.E., AND WRIGHT, V.P., 1990. Carbonate Sedimentology. Blackwell Science, Inc. 482 pp VATANDOUST, M., & FARZIPOUR SAEIN, A. 2017. Prediction of open fractures in the Asmari Formation using geometrical analysis: Aghajari Anticline, Dezful Embayment, SW Iran. Journal of Petroleum Geology, 40(4), 413-426. WARREN, J., 2000. Dolomite occurrences, evolution and economical important association, Earth science Review, Vol. 52, p.1-87 WEEDON, G. P., JENKYNS, H. C., & PAGE, K. N. 2018. Combined sea-level and climate controls on limestone formation, hiatuses and ammonite preservation in the Blue Lias Formation, South Britain (uppermost Triassic–Lower Jurassic). Geological Magazine, 155(5), 1117-1149. WILSON JL ., 1975. Carbonate facies in geological history. Springer,B