فهرست مقالات برحسب موضوع ژئوشیمی
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - طبقه بندی ژنتیکی نفت‌های میادین شرق خلیج فارس با استفاده از طیف سنجی مادون قرمز نمونه‌های آسفالتین
مرتضی طاهری نژاد مرتضی آسمانی احمدرضا ربانیآسفالتین موجود در نفت خام همواره به عنوان یک مشکل در صنعت نفت مطرح است، اما آسفالتین ها از ترکیبات مطلوب در مطالعات ژئوشیمیایی خصوصا تطابق نفت- نفت هستند. یکی از موضوعات مهم در مطالعات ژئوشیمیایی، تطابق نفت- نفت می باشد که این امکان را فراهم می‌آورد که نفت ها از نظر ژنت چکیده کاملآسفالتین موجود در نفت خام همواره به عنوان یک مشکل در صنعت نفت مطرح است، اما آسفالتین ها از ترکیبات مطلوب در مطالعات ژئوشیمیایی خصوصا تطابق نفت- نفت هستند. یکی از موضوعات مهم در مطالعات ژئوشیمیایی، تطابق نفت- نفت می باشد که این امکان را فراهم می‌آورد که نفت ها از نظر ژنتیکی طبقه بندی شوند. آسفالتین ها بدلیل شباهت ساختاری به کروژن و همچنین عدم تاثیر یا تاثیر کم از فرآیندهای ثانویه به عنوان ترکیبی ارزشمند در مباحث ژئوشیمیایی مطرح می‌باشند. لذا در این مقاله از ویژگی های ساختاری آسفالتین به عنوان پارامتر تطابق بهره گرفته شد. در این مقاله ویژگی‌های ساختاری آسفالتین 5 نمونه نفت از میادین شرقی خلیج فارس با استفاده از روش طیف سنجی مادون قرمز مورد بررسی قرار گرفته است. از نمودارهای دوبعدی و سه بعدی تعریف شده براساس ترکیبات آلیفاتیک و آروماتیک (ترکیبات غالب در ساختار آسفالتین ها) و گروه های سولفوکسید و کربونیل (بیانگر فراوانی عناصر گوگرد و اکسیژن در آسفالتین ها) به منظور مقایسه ساختار آسفالتین ها در نمونه های مختلف مورد استفاده قرار گرفت. براساس نتایج حاصله از نمودارهای تعریف شده، نمونه های نفتی مورد مطالعه دو خانواده با خصوصیات ژنتیکی متفاوت را تشکیل می‌دهند. خانواده اول شامل نفت میدان‌های سلمان و رشادت و خانواده دوم شامل نفت میدان‌های رسالت، سیری E و سیری D میباشد. به منظور تایید نتایج حاصل از روش طیف سنجی مادون قرمز، از سایر روش-های متداول ژئوشیمیایی مانند پارامترهای بایومارکری و داده های ایزوتوپ استفاده گردید که این روش ها نتایج بدست آمده را کاملا تایید نمودند. براساس پارامترهای بایومارکری خانواده اول دارای سنگ منشا مارنی بوده و خانواده دوم از سنگ منشا کربناته تولید شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - منشا گازهای هیدروکربوری گل¬فشان¬های خشکی سواحل مکران ایران
مهین فرهادیان بابادی بهزاد مهرابی آدریانو مازینی الینا پلودتکینا عطا شاکریگل فشان ها، ساختارهای زمین شناسی ناشی از خروج گاز، گلآب و خرده های سنگی با ابعاد مختلف در مناطق خشکی و ساحلی با مرفولوژی های متفاوت و نشانگر حرکت پوسته ای و فعالیت تکتونیکی امروزی هستند. گل فشان های زیادی در منشورهای برافزایشی مکران ایران و پاکستان گزارش شده است که به د چکیده کاملگل فشان ها، ساختارهای زمین شناسی ناشی از خروج گاز، گلآب و خرده های سنگی با ابعاد مختلف در مناطق خشکی و ساحلی با مرفولوژی های متفاوت و نشانگر حرکت پوسته ای و فعالیت تکتونیکی امروزی هستند. گل فشان های زیادی در منشورهای برافزایشی مکران ایران و پاکستان گزارش شده است که به دلیل برخورد صفحات هند و اوراسیا تشکیل می شوند. در این مطالعه، منشا گازهای هیدروکربوری گسیل شده از سه گل فشان فعال عین، بربروک و سندمیرسوبان در سواحل خشکی مکران ایران بررسی شده است. گازهای خارج شده از این گل فشان ها عمدتا متان با غلظت بین vol.% ۱۸/۹۹-۲۴/۹۷ و مقدار کمی اتان (vol.% ۲/۱-۰۴۸/۰)، پروپان (vol.% ۱۹۴/۰-۰۰۱/۰)، ان-بوتان (ppmvol.% ۲۲-)، ایزوبوتان(ppmvol.% ۳۶۳-۵)، ان-پنتان (ppmvol.% ۳۷)، ایزوپنتان (ppmvol.% ۶۶-۱)، هگزان (ppmvol.% ۷۸-۱) و دی اکسیدکربن (vol.% ۴/۰-۰۷/۰) هستند. مقادیر نسبت ایزوتوپی کربن و هیدروژن متان و دیگر گازهای هیدروکربوری نشاندهنده ی منشا ترموژنیک گازهای خروجی از گل فشان های مورد مطالعه است و شواهدی از عدم تجزیه زیستی را نشان می دهند. دی اکسیدکربن نیز با نسبت ایزوتوپی کربن ۱/۱۱- تا ‰ ۳/۱۴- دارای منشا آلی است. نتایج این مطالعه، حضور سیستم های هیدروکربوری و سنگ منشا فعال را در این ناحیه تکتونیکی فعال نشان می دهد. اگرچه حضور مخزن گازی در این منطقه بایستی توسط مطالعات ژئوفیزیکی، زمین شناسی و محیط های ساختاری تایید شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی خصوصیات ژئوشیمیایی و ارزیابی پتانسیل هیدروکربن زایی سازند گورپی درتعدادی از میادین واقع در شمال غرب خلیج فارس
محمد رضا کمالی محمود معماریانی احسان حسینی آرزو کرمینتایج حاصل از پیرولیز راک - ایول شامل اندازه گیری مقادیر TOC و بررسی سنگ منشاء گورپی و پابده در چاه بینک نشان میدهد که این سنگ منشاء از نظر ماده آلی فقیر است و نمونه های سنگ منشاء گورپی از چاه درود و سنگ منشاء پابده از چاه هندیجان حاوی ماده آلی کافی بوده و از میزان بلوغ چکیده کاملنتایج حاصل از پیرولیز راک - ایول شامل اندازه گیری مقادیر TOC و بررسی سنگ منشاء گورپی و پابده در چاه بینک نشان میدهد که این سنگ منشاء از نظر ماده آلی فقیر است و نمونه های سنگ منشاء گورپی از چاه درود و سنگ منشاء پابده از چاه هندیجان حاوی ماده آلی کافی بوده و از میزان بلوغ مناسبتری برخوردار است. شاخص مهاجرت و میزان آلودگی نمونه ها قسمت اعظم نمونه ها در ناحیه زایش درجازا بوده و نشان می دهد که اختلاط مواد آلی با کروژن نمونه ها رخ نداده است، هرچند تعدادی از نمونه های این سازند در میدان درود علائم جزئی از اختلاط مواد آلی و هیدروکربنهای نابرجا مهاجرتی را به نمایش می گذارد. نوع کروژن در سنگ منشأ گورپی و پابده در چاه بینک از نوع II و II-III که نمونه ها به طور کامل بالغ نشده (انتهای مرحله دیاژنز) و در سازند پابده در هندیجان از نوع II-III و در سازند گورپی در درود II میباشد که بارسیدن به مرحله کاتاژنز و قرار گرفتن در ابتدای پنجره نفت زایی مسیر بلوغ را طی نمودهاند.آنالیز سنگ منشاء گورپی و پابده در اکثر نمونه ها محدوده زون نفتی را نشان می دهد و بیشترین پتانسیل تولید مربوط به سازند گورپی در چاه درود می باشد که می تواند به عنوان سنگ منشاء تولید ایفای نقش کند، اگرچه نمونه های پابده در چاه هندیجان پتانسیل تولید بالایی دارد اما به دلیل عدم رسیدن به پنجره نفت زایی نفتی را تولید نمی کند. رسوبگذاری درسازند های گورپی و پابده در چاه بینک و گورپی در درود سریع و در شرایط اکسیدان و نیمه احیایی بوده است و سازند پابده درچاه هندیجان رسوبگذاری متوسط در شرایط احیایی را نشان می دهد که نماینگر محیط دریایی و حدواسط است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - سرشت نمایی سنگ منشاء سازندهای سورمه، فهلیان، و گدوان در میدان عظیم نفتی گچساران
مجید صفائی فاروجی حسین رحیم پور بناب بیوک قربانیهدف پژوهش پیش رو ارزیابی ژئوشیمیایی آلی سازندهای فهلیان، گدوان، و سورمه به عنوان سنگ های منشاء احتمالی در میدان نفتی گچساران با استفاده از روش پیرولیز راک اِوَل می باشد. تمام نمونه های هر سه سازند دارای مقادیر شاخص مهاجرت (S1/TOC) کمتر از 5/1 می باشند که نشاندهنده طبیعت چکیده کاملهدف پژوهش پیش رو ارزیابی ژئوشیمیایی آلی سازندهای فهلیان، گدوان، و سورمه به عنوان سنگ های منشاء احتمالی در میدان نفتی گچساران با استفاده از روش پیرولیز راک اِوَل می باشد. تمام نمونه های هر سه سازند دارای مقادیر شاخص مهاجرت (S1/TOC) کمتر از 5/1 می باشند که نشاندهنده طبیعت برجای هیدروکربورهای موجود در آنها می باشد. نمودارهای TOC در مقابل S2 و TOC در مقابل S1+S2 حاکی از پتانسیل هیدروکربورزایی مناسب برای سازندهای فهلیان و سورمه و مناسب تا خوب برای سازند گدوان است. کروژن موجود در سازندهای فهلیان و سورمه از نوع III و سازند گدوان از نوع مخلوط II-III و نوع II، تعیین شد. از اینرو، سازندهای فهلیان و سورمه حاوی مواد آلی با منشاء خشکی (گاززا)، و سازند گدوان حاوی مواد آلی با هر دو منشاء آواری و دریایی (با توانایی تولید هر دوی نفت و گاز) می باشند. مطابق با نمودار T max در مقابل شاخص هیدروژن (HI)، سازند گورپی سازندی با توانایی تولید مخلوط نفت و گاز، و گاز می باشد و سازندهای فهلیان و سورمه سازندهایی با توانایی تولید فقط گاز می باشند. اما بر اساس ترسیم مقادیر TOC در برابر S2/S3، هر سه سازند گدوان، فهلیان، و سورمه سازندهایی گاززا تعیین شدند. از لحاظ نوع رخساره آلی، سازند سورمه در بخش CD، سازند فهلیان در بخش C و CD، و سازند گدوان عمدتاً در بخش BC و C از نمودار جونز قرار می گیرند. از اینرو، سازند گدوان نسبت به سازند فهلیان و این سازند نسبت به سازند سورمه در شرایط احیایی تر نهشته شده اند. همچنین، هر سه سازند گدوان، فهلیان، و سورمه از لحاظ بلوغ حرارتی در پنجره نفت زایی قرار می گیرند، با این تفاوت که بلوغ سازند سورمه از فهلیان و سازند فهلیان از گدوان بیشتر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - ارزیابی زایش نفت، بازسازي تاریخچه تدفین و بلوغ حرارتی با استفاده از داده هاي پیرولیز راك ایول و مدل آرنیوس در یکی از چاههای میدان نفتی پارسی
ابوذر بازوندی بیژن ملکی سعیده سنماری پرویز آرمانیبررسی سنگ‌های منشا احتمالی در میدان های نفتی اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق، علاوه بر ارزیابي پتانسیل هیدروکربني، از مدل سینتیکی آرنیوس، برای ارزیابی دقیق تر وضعیت بلوغ سنگ منشاء و همچنین درصد زایش نفت در میدان نفتی پارسی استفاده شد. در مدل آرنیوس، دمای آهنگ تجزیه کروژ چکیده کاملبررسی سنگ‌های منشا احتمالی در میدان های نفتی اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق، علاوه بر ارزیابي پتانسیل هیدروکربني، از مدل سینتیکی آرنیوس، برای ارزیابی دقیق تر وضعیت بلوغ سنگ منشاء و همچنین درصد زایش نفت در میدان نفتی پارسی استفاده شد. در مدل آرنیوس، دمای آهنگ تجزیه کروژن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این تحقیق برخی از سنگ های منشاء که آزمایش پیرولیز حرارتی بر روی آنها صورت گرفته است از جنبه سینتیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نسبت تبدیل سنگ منشاء (TR) تعیین گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از بازسازی تاریخچه تدفین و مدل‌سازی حرارتی، مشخص شد که سازندهای کژدمی و پابده در چاه موردنظروارد پنجره نفتی گردیده در حالیکه سازند گورپی بعلت مواد آلی ناچیز وارد پنجره نفت زایی نشده است (TR =0). بنابراین از ميان سازندهاي کژدمی، گورپی و پابده در ميدان نفتی پارسی، سازند کژدمی به عنوان اصلی ترين و موثرترين سنگ منشأ اين ميدان نفتی معرفی می شود که دارای TR =100و TTI بالایی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - مطالعه ژئوشیمیایی و طبقه بندی ژنتیکی نفت های مخزن فهلیان با استفاده از طیف سنجی مادون قرمز در میادین جنوب غرب ایران
محمدعلی شاهمرادی محمدحسین صابری بهمن زارع نژاد علی چهرازیبرای انجام تطابق های ژئوشیمیایی گام اول شناسایی ساختار مولکولی و ترکیبی نفت است. یکی از روش های تطابق استفاده از طیف سنجی مادون قرمز برای تشخیص و مقایسه ساختار نمونه های نفت است. روش طیف سنجی مادون قرمز، روشی کاربردی با تفسیر آسان، کم هزینه و نتایج قابل اعتماد برای تعیی چکیده کاملبرای انجام تطابق های ژئوشیمیایی گام اول شناسایی ساختار مولکولی و ترکیبی نفت است. یکی از روش های تطابق استفاده از طیف سنجی مادون قرمز برای تشخیص و مقایسه ساختار نمونه های نفت است. روش طیف سنجی مادون قرمز، روشی کاربردی با تفسیر آسان، کم هزینه و نتایج قابل اعتماد برای تعیین ساختار ترکیبات آلی است. همچنین با توجه به رشد چشمگير تمايل به توسعه روش هاي تجزيه اي سريع، دقيق و قابل اعتماد براي كاربردهاي صنعتي و همینطور کشف منابع جدید هیدروکربوری در حوضه رسوبی دشت آبادان مانند میادین نفتی دارخوین و یادآوران در چند سال اخیر، بیانگر ضرورت انجام مطالعات جامع تر در این حوضه رسوبی است. بر این اساس 15 نمونه نفت خام از مخزن فهلیان در مهمترین میادین نفتی این حوضه یعنی دارخوین (9 نمونه) و یادآوران (6 نمونه) واقع در جنوب غربی ایران انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. با تقسيم بندي نمونه ها از طریق ارزيابي نفت خام، دستيابي به اهداف تجزيه اي مختلفي دنبال شد. با استفاده از طیف سنجی مادون قرمز گروه های عاملی موجود در نمونه ها تعیین و سپس مقدار این ترکیبات در نمونه های مختلف با یکدیگر مقایسه گردید. بر اساس نتایج حاصله از طیف سنج جرمی، نفت های مورد مطالعه در این حوضه در سه خانواده با خصوصیات ژنتیکی متفاوت تقسیم بندی شده اند. در این پژوهش نشان داده شد که طیف سنج مادون قرمز يك گزينه تجزيه اي سريع، قابل اعتماد و غير مخرب و روشی مکمل یا حتی جایگزین روش کروماتوگرافی و آنالیز بایومارکر ها، جهت انجام اهداف مختلف علمي و صنعتي در صنعت نفت از جمله سنجش كيفيت، کمیت و ارزيابي ژئوشيميايي نفت می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی مشخصات پتروگرافی و ژئوشیمیایی نهشته¬های کربناته سازند جمال در برش چاه¬ریسه، شمال شرق اصفهان
بهراد ذبحی کمند محمد علی صالحی عزت حیدری علی بهرامیسازند جمال به سن پرمین میانی در برش چاه ریسه مورد مطالعه رسوب شناسی و ژئوشیمی رسوبی قرار گرفته است. بر اساس مطالعات صحرایی انجام گرفته در این تحقیق، سازند جمال با ضخامت 251 متر به 8 واحد لیتواستراتیگرافی تفکیک شده است. مرز زیرین این سازند که مصادف با گذر از دوره کربونیف چکیده کاملسازند جمال به سن پرمین میانی در برش چاه ریسه مورد مطالعه رسوب شناسی و ژئوشیمی رسوبی قرار گرفته است. بر اساس مطالعات صحرایی انجام گرفته در این تحقیق، سازند جمال با ضخامت 251 متر به 8 واحد لیتواستراتیگرافی تفکیک شده است. مرز زیرین این سازند که مصادف با گذر از دوره کربونیفر به پرمین است به صورت ناپیوسته و مرز بالا نیز ناپیوسته با سازند سرخ شیل به سن تریاس زیرین است. با توجه به پتروفاسیس های آواری و ریزرخساره های کربناته شناسایی شده در سازند جمال و بر اساس ارتباطات رخساره‌ای و همچنین تغییرات تدریجی آنها یک رمپ کربناته کم عمق برای ته نشست نهشته های آواری و کربناته این سازند در نظر گرفته شده است. در برش مورد مطالعه بر اساس مطالعات پتروگرافی صورت گرفته چهار نوع دولومیت شناسایی شده است. مدل دولومیتی شدن برای نهشته های دولومیتی سازند جمال در دولومیت‌های نوع اول مربوط به پهنه‌های جزر و مدی و برای سایر دولومیت‌ها از نوع مدل دولومیتی دفنی میباشد. مطالعات ژئوشیمیایی انجام شده شامل آنالیز عناصر اصلی و فرعی شامل عناصر کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، استرانسیوم (Sr)، منگنز (Mn) و آهن (Fe) بوده است. نسبت‌های مورد نظر از این عناصر و همچنین با مقابل قرار دادن برخی از عناصر با ایزوتوپ های اکسیژن و کربن در نمودارهای مختلف جهت تعیین و تفکیک کانی شناسی اولیه نهشته های کربناته و همچنین تعیین سیستم دیاژنتیکی تأثیرگذار بر روی سازند جمال مورد استفاده قرار گرفته است. سیستم دیاژنتیکی حاکم بر سازند جمال نیمه بسته بوده و همچنین کانی شناسی اولیه مربوط به آن آراگونیت بوده است. بررسی مقادیر عناصر اصلی و فرعی نمونه های دولومیتی منجر به تفکیک چهار نوع دولومیت گردیده است که در مطالعات پتروگرافی نیز بر اساس مشخصات نظیر اندازه بلور ویژگی های متفاوت دارند. داده های ایزوتوپی اکسیژن و کربن نمونه‌های دولومیتی نیز شرایط دیاژنتیکی تشکیل انواع آنها را مشخص کرده است. پرونده مقاله