تحلیل¬ارتباط سایزموتکتونیک در زون بخاردن-قوچان با بی¬نظمی¬های هندسی زلزله¬ها
محورهای موضوعی : شاخه های دیگر علوم زمین در ارتباط با زمین شناسی نفت
جواد بیگلری
1
(دانشگاه آزاد شاهرود)
عباس کنگی
2
(دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود)
عبدالرضا جعفریان
3
(دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود)
کلید واژه: سایزموتکتونیک لرزه خیزی, چشمههای لرزه ای بعد فرکتال زون نئوتکتونیکی بخاردن-قوچان,
چکیده مقاله :
بیشترین فعالیت های لرزه ای در شمال شرق ایران در اطراف سیستم های گسلی اصلی زون بخاردن-قوچان که متشکل از مجموع گسل-های فعال امتداد لغز-راستگرد با راستای تقریباً NW-SE توزیع یافته اند، مشاهده می شود. فعالیت نو زمین ساختی به واسطه خمیدگی انتهایی آنها و تغییر ساز و کارشان به معکوس همراه با راندگی، افزایش استرس، کوتاه شدگی باعث افزایش لرزه خیزی و تراکم بالای زمین لرزه ها در پایانه انتهایی آنها می باشد. موتور محرکه اصلی گسل های این زون ارتباط ساختاری با زون انتقالی-راندگی مشکان در بینالود می باشد که آن را به طور مداوم تحت تاثیر تنش های نئوتکتونیکی همگرایی صفحات عربی-اوراسیا از زمان آخرین فاز کوهزایی آلپی تا کنون قرار داده است. تحلیل های فرکتالی به روش مربع شمار در این زون انجام شده و مقادیر آن بین 0 تا 2 تغییر می کند. اگر به صفر نزدیک باشد گسل ها و زمین لرزه ها در یک نقطه با تنش بالا متمرکز شده اند و اگر به 2 نزدیک باشد نشان دهنده تنش کم و پراکندگی گسل ها و زمین لرزه ها در کل محدوده است. توزیع ابعاد فرکتالی حجمی و سطحی در شمالشرق ایران شنان دهنده فعالیت لرزه ای بالاتر در بخش های مرکزی (زون بخاردن-قوچان) و غربی آن می باشد.
The most seismic activities have observed around and along major fault systems of this zone in NE Iran that involving of an array active right lateral-strike slip faults have distributed by trending NW-SE. neotectonic activity and mechanism changing of faults to reverse trusting faults have caused to increase stress, shortening and increasing seismicity with high density of earthquakes in their ends bending. Structural relation faults between this zone and Binaloud through Meshkan thrusting-transfer zone which is major motion engine of Bakharden-Quchan zone to put it constantly under neotectonic stresses convergence of Arabia-Eurasia plates since last phase Alpine orogeny. In this paper Fractal analysis through box counting method has done and D values change between 0-2. If D closes to zero, faults an earthquakes are focusing in a point with high tension and if D closes to 2 is shown low tension, dispersal faults and earthquakes in whole of region. Both surface/volume fractal dimension distribution show higher seismicity activity in Central and Western parts of Kopeh Dagh in NE Iran.
[1]آقاشاهی اردستانی، س. 1387. لرزه زمین ساخت و توان لرزه ای گسل زاهدان و اثر آن بر روی شهر زاهدان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران.
[2]آقانباتی، ع. 1383. زمین شناسی ایران. سازمان زمین شناسی ایران.
[3]چرچی، ع.، خطیب، م.، مظفرخواه، م. و برجسته، ا. (1390). کاربرد تحلیل فرکتالی برای تعیین پویایی زمین ساخت در شمال خوزستان. مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته، 1، 37-47.
[4]حاجی، ا. و رحیمی، ب. 1388. مطالعه الگوی آماری و شکستگی سیستم های فرکتالی در ناحیه تکنار نقشه مرکز ایران بوسیله GIS. مجله علوم دانشگاه تهران، 36، 129-136.
[5]خطیبی، م. و شهریاری، س. 1376. تحلیل فرکتالی گسل نهبندان. مجله زمین، 6، 32-39.
[6]علیپور، ر.، صدر، ا. و امینی، پ. 1394. تحلیل پویایی زمین ساخت گسل مروارید در پهنه زاگرس جوان بوسیله استفاده از GIS و تجزیه و تحلیل فرکتالی. بیستمین کنفرانس زمین شناسی، تهران، 814-823.
[7]غضنفری بروجنی، ع.، محمدرضایی، ح. و انصاری، ح. 1397. تلفیق شبکه های عصبی مصنوعی و الگوریتم ردیابی خودکار احتمال گسل نازک شده جهت شناسایی، تفسیر و استخراج گسل ها. زمین شناسی نفت، 8(15)، 63-81.
[8]فاتحی، ز.، جمال آبادی، ج.، زنگنه، م. و رباط سرپوشی، م. 1394. بررسی تاثیر زمین ساخت در جنبه های کمی زهکشی. تحقیقات کمی ژئومورفولوژی. 4، 87-103.
[9]فاتحی، ن.، نصرآبادی، ا.، موسوی، ح. و سپهوند، م. 1396 پهنه بندی لرزه ای استان سیستان و بلوچستان به دو روش تعینی و احتمالاتی اصلاح شده. پژوهش های ژئوفیزیک کاربردی، 3(2)، 255-269.
[10]قاسمی، م. 1383. منابع لرزه ای گسل ها و انواع آن. سمینار آموزشی لرزه زمین ساخت و تحلیل ارتباط خطرات زلزله، تهران، ایران.
[11]کنگی، ع. 1393. گزارش اندازه گیری های القایی زلزله ها در مخازن سدهای خراسان شمالی بوسیله مدیریت بحران. سازمان آب خراسان شمالی، 123.
[12]کنگی، ع. 1397. گزارش همبستگی پارامترهای لرزه ای اطراف سدهای شیرین دره و بارزو در خراسان شمالی. سازمان آب خراسان شمالی، 15-20.
[13]Aki, K. 1981, Source and scatering effects on the spectra of small local earthquakes. Bulletin of the Seismological Society of America, Vol, 71, 1687-1700.
[14]Allen, M., Jackson, J., & Walker, R. 2004, Late Cenozoic reorganization of the Arabia‐Eurasia collision and the comparison of short‐term and long‐term deformation rates. Tectonics, Vol. 23, No. 2.
[15]Berberian, M. 1981, Active faulting and tectonics of Iran. Zagros Hindu Kush Himalaya Geodynamic Evolution, Vol. 3, 33-69.
[16], B., Grasemann, B., and Conradi, F. 2012, An Active Fault Zone In The Western Kopeh Dagh (Iran). Austrian Journal of Earth Sciences, Vol. 105, No. 3.
[17]Brown, F. A., Guzmán, A. R., Yépez, E., Navarro, A. R., & Miller, C. P. 1998, Fractal geometry and seismicity in the Mexican subduction zone. Geofísica Internacional, Vol. 37, No. 1.
18]Dewey, J. F., Hempton, M. R., Kidd, W. S. F., Saroglu, F. A. M. C., & Şengör, A. M. C. 1986, #Shortening of continental lithosphere: the neotectonics of Eastern Anatolia—a young collision zone. Geological Society, London, Special Publications, Vol. 19, Nol. 1, 1-36.
[19] P., Carbone, S., & Di Stefano, A. 2002, The Sicilian orogenic belt: a critical tapered wedge?. BOLLETTINO-SOCIETA GEOLOGICA ITALIANA, Vol. 121, No. 2, 221-230.
[20]Hirata, T. 1989, A correlation between the b value and the fractal dimension of earthquakes. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, Vol. 94, 7507-7514.
[21]Hollingsworth, J., Jackson, J., Walker, R., Reza Gheitanchi, M., and Javad Bolourchi, M. 2006, Strike-slip faulting, rotation, and along-strike elongation in the Kopeh Dagh mountains, NE Iran. Geophysical Journal International, Vol.166, 1161-1177.
[22]Hollingsworth, J., Jackson, J., Walker, R., Reza Gheitanchi, M., & Javad Bolourchi, M. 2006, Strike-slip faulting, rotation, and along-strike elongation in the Kopeh Dagh mountains, NE Iran. Geophysical Journal International, Vol. 166, No. 3, 1161-1177.
[23]Kanamori, H., & Anderson, D. L. 1975, Theoretical basis of some empirical relations in seismology. Bulletin of the seismological society of America, Vol. 65, Vo. 5, 1073-1095.
[24]King, G. 1983, The accommodation of large strains in the upper lithosphere of the earth and other solids by self-similar fault systems: the geometrical origin of b-value. Pure and Applied Geophysics, Vol. 121, 761-815.
[25], C. 2013, Global tectonics and earthquake risk (Vol. 5). Elsevier.
[26], N., and Manby, G. 1999, Oblique to orthogonal convergence across the Turan block in the post-Miocene. AAPG bulletin, Vol. 83, No. 7.# Mandelbrot, B. B. 1982. The fractal of Geometry. Nature, 394-397.
[27]Okubo, P. G., & Aki, K. 1987, Fractal geometry in the San Andreas fault system. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, Vol. 92(B1), 345-355.# Schwartz, D. P., and Coppersmith, K. J. 1984, Fault behavior and characteristic earthquakes: Examples from the Wasatch and San Andreas fault zones. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, Vol. 89, 5681-5698.
[28], E., Siame, L., Bellier, O., Benedetti, L., and Abbassi, M. R. 2009, Quaternary slip rates along the northeastern boundary of the Arabia-Eurasia collision zone (Kopeh Dagh Mountains, Northeast Iran). Geophysical Journal International, Vol. 178, 2.
[29], S., Zen, M. T., Kadir, W. G. A., Hendrajaya, L., Santoso, D., & Dubois, J. 1996, Fractal geometry of the Sumatra active fault system and its geodynamical implications. Journal of Geodynamics, Vol. 22, No. 1-2, 1-9.
[30], J. S. 1975, Seismicity and structure of the Kopet Dagh (Iran, USSR). Phil. Trans. R. Soc. Lond. A, Vol. 278, 1275.
[31]Turcotte, D. L. 1986, Fractals and fragmentation. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, Vol. 91, 1921-1926.
[32], P., Nilforoushan, F., Chery, J., Bayer, R., Djamour, Y., Masson, F., ... and Tavakoli, F. 2004, Deciphering oblique shortening of central Alborz in Iran using geodetic data. Earth and Planetary Science Letters, Vol. 223, 1-2.
[33], S., and Wyss, M. 2002, Mapping spatial variability of the frequency-magnitude distribution of earthquakes. In Advances in geophysics, Vol. 45, 259-V# Wyss, M., Sammis, C. G., Nadeau, R. M., & Wiemer, S. 2004, Fractal dimension and b-value on creeping and locked patches of the San Andreas fault near Parkfield, California. Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 94, No. 2, 410-421.